Najnowsza opowieść o Apostole, zrealizowana przez Affirm Films, w ostatnich latach producenta m.in. takich religijnych filmów jak Pierwsza gwiazdka (2017), Cuda z nieba (2016) czy Zmartwychwstały(2016), nie próbuje być całościową biografią. Punktem wyjścia filmu są okrutne prześladowania wyznawców Chrystusa w Rzymie czasów Nerona w roku 67. Do Rzymu, w którym chrześcijanie giną jako żywe pochodnie – inspiracją filmu zdaje się być obraz Henryka Siemiradzkiego Pochodnie Neronai Quo vadis Sienkiewicza – przybywa potajemnie Łukasz, który chce spisać słowa Pawła, przebywającego w rzymskim więzieniu. Miejscem pobytu Łukasza staje się posiadłość Pryscylii i Akwili, w której murach schronienie znajdują chrześcijanie: wielu z nich, wobec doznawanej przemocy, zastanawia się nad sposobem obrony, nad zemstą za doznawane zło, nad sensem dalszego przebywania w Rzymie. Akwila stawia jednak pytanie, cobędzie z tym wrogim i mrocznym miastem, gdy je opuszczą? Kto zajmie się sierotami, chorymi?
Stamtąd Łukasz wędruje wielokrotnie do więzienia mamertyńskiego, gdzie Paweł oczekuje na wykonanie wyroku skazującego go na śmierć. Jako lekarz pielęgnuje jego rany, a jako ewangelista spisuje jego dzieje. Przez retrospekcje widz poznaje Szawła – prześladowcę chrześcijan, który nawet po latach czuje się winny popełnionego niegdyś zła, dręczą go wizje, również w rozmowach Pawła i Łukasza rozbrzmiewają fragmenty listów Apostoła. Odwiedzinami Łukasza interesuje się w końcu prefekt więzienia, Maurycjusz, podejrzewając, że przygotowuje on ucieczkę więźnia. Rzymianin przeżywa swój dramat: lekarze są bezradni wobec choroby jego córki, a bogowie nie chcą wysłuchać jego modlitw ani przyjąć ofiar.
Prefekt aresztuje Łukasza: wraz z innymi chrześcijanami czeka w celi na śmierć na arenie cyrku. Wtedy, podczas rozmowy z Pawłem, Maurycjusz słyszy o Chrystusie – oraz o lekarskich umiejętnościach Łukasza. Po kolejnym ataku choroby córki prefekt więzienia decyduje się na uwolnienie Łukasza i prosi go o pomoc: operacja ratuje życie dziewczynki.
Paweł i sceptyczny prefekt rozmawiają też o wierze, dla Apostoła to okazja do mówienia o miłości Boga: „przyjdzie ten moment, gdy Chrystus spojrzy na ciebie, gdy zrozumiesz, że jesteś uznany przez Boga i przezeń umiłowany, będę się modlił o tę łaskę dla ciebie”.
Zadanie Łukasza dobiega końca: spisywane przezeń dzieje Pawła – Dzieje Apostolskie – przepisują chrześcijanie, Akwila z Pryscyllą opuszczają miasto, w końcu nadchodzi dzień śmierci Pawła. Apostoł żegna się z Łukaszem, z prefektem, poruszonym postawą skazańca. Pawłowe słowa „W dobrych zawodach wystąpiłem... łaska z wami!” przypieczętowują jego śmierć, która – co pokazują wizyjne sceny – nie jest ostatecznym kresem życia.
Warto poczekać na końcowe napisy, by spojrzeć na podsumowanie 30-letniej posługi św. Pawła: Choć nie jest to kompletna biografia Apostoła – tę znajdziemy we wcześniejszych filmach – to przecież w opowieści o rodzącym się podczas prześladowań Kościele odnajdziemy wciąż aktualne pytania. Co mają robić wierzący wobec zła, jakiego doświadczają? Jak żyć we wrogim Ewangelii i Bogu środowisku? Odpowiedzi daje postawa Pawła, wyrażona jego słowami, że zło należy dobrem zwyciężać. Końcowa plansza – „Film dedykowany wszystkim prześladowanym za wiarę” – uświadamia, że to właśnie w także współczesnych prześladowaniach, jak niegdyś w Rzymie, wciąż rodzi się Kościół Chrystusa, który ostatecznie odnosi zwycięstwo. To Rzym stanie się sercem Kościoła. Ważna okazuje się eschatologiczna perspektywa: chrześcijanie na rzymskiej arenie umierają ze świadomością, że idą na spotkanie Jezusa! Śmierć Pawła staje się posiewem Ewangelii, być może także w sercu prefekta Maurycjusza. Unikając widowiskowości reżyser, znany m.in. z filmowej opowieści o Maryi (Pełna łaski), przez retrospekcję przypomina najistotniejsze tematy nauczania św. Pawła, utrwalonego w jego listach i spisanych przez św. Łukasza Dziejach Apostolskich.
ks. Marek Lis