Bałwochwlastwo - idol rynku (fori)

2018-12-22

Bałwochwalstwo jest grzechem przeciw przykazaniu: "Nie będziesz miał cudzych bogów przede Mną" (Wj 20,2). To przykazanie zakazuje: politeizmu(wielobóstwa) lub bałwochwalstwa, które ubóstwiają to, co nie jest Bogiem, np. zabobonu, który jest wypaczeniem kultu oddawanego Bogu, a przejawia się w różnych formach wróżbiarstwa, magii, czarów i spirytyzmu; bezbożności, która wyraża się w kuszeniu Boga w słowach lub czynach, czy w świętokradztwie, które profanuje osoby lub rzeczy święte (Eucharystię); symonii, która oznacza nabywanie lub sprzedawanie rzeczy duchowych; ateizmu, który odrzuca istnienie Boga oraz agnostycyzmu, który twierdzi, że o Bogu nie można nic powiedzieć (por.Kompendium KKK 445). Bałwochwalstwo jest grzechem społecznym, gdyż „grzech każdego człowieka w jakiś sposób dotyka innych” (RP 16).

Gdy faryzeusze dowiedzieli się, że zamknął usta saduceuszom, zgromadzili się wokół Niego. A jeden z nich, znawca Prawa, zapytał Go podchwytliwie: "Nauczycielu, które przykazanie w Prawie jest największe?". On odpowiedział: "Będziesz miłował Pana, swego Boga, całym swoim sercem, całą swoją duszą i całym swoim umysłem. To jest największe i pierwsze przykazanie. Drugie jest podobne do niego: Będziesz miłował swego bliźniego jak siebie samego. Na tych dwóch przykazaniach opiera się Prawo i Prorocy”.

Nauczyciel z Nazaretu, podchwytliwie zapytany o największe przykazanie w Prawie Mojżesza, zwraca uwagę na podwójny charakter przykazania miłości. Odnosi się ono do Boga i bliźniego. Jezus - Nauczyciel i Prawodawca - łączy starotestamentalny nakaz miłości Boga (Pwt 6,5) i obowiązek miłości bliźniego (Kpł 19,18) w jedno przykazanie. Rabini nie łączyli ich ze sobą. Jezus zaś czyni to, wzbudzając akceptację i podziw (por. Mk 12,32; Łk 20,39). Podwójne prawo miłości stało się tym samym streszczeniem nauki Jezusa - moralną i duchową osią chrześcijaństwa. Jedyny Nauczyciel, łącząc w jedno prawo miłości, dowodzi istnienia współzależności: jeśli nie kochamy Boga, nie jesteśmy w stanie kochać człowieka, i odwrotnie, nie kochając swego bliźniego, nie możemy kochać Boga (por. 1 J 4,19 - 5,3).

Naruszenie pierwszego przykazania dekalogu ujawnia społeczny charakter grzechu przeciw bliźniemu. "Niektóre grzechy stanowią jednak, ze względu na ich przedmiot, zamach przeciw bliźniemu – a ściślej, mówiąc ewangelicznym – przeciw bratu. Są one obrazą Boga, ponieważ obrażają bliźniego. Grzechy te zwykło się określać jako społeczne" – uczył Jan Paweł II (RP 16). Natomiast kard. C.M. Martini, odwołując się do angielskiego filozofa, eseisty i polityka – Francisa Bacona (†1624), który w swoim dziele Novum Organum wyróżnił cztery kategorie idoli społecznych: idola rynku(łac. fori), idola plemienia (łac. tribus), idola jaskini(łac. specus), idola teatru (łac. theatri) oraz idola, którego nazywa kultem wolności. Ostrzegał też, by "któryś z tych idoli nie stał się przyczyną zniewolenia, czyli korzeniem grzechu, ponieważ wtedy aktywny idol uniemożliwi poznanie Boga żywego" (por. Martini, Odnaleźć siebie samych, 90).

Bałwochwalstwo, jak każdy grzech, może być grzechem osobistym i społecznym. Staje się grzechem społecznym o tyle, o ile pociąga za sobą również skutki społeczne. Istotę grzechu społecznego objaśniał Jan Paweł II, przywołując słowa francuskiej mistyczki Elizabeth Leseur (†1914): „każda dusza, która się podnosi, dźwiga świat". Papież przekonywał zatem, że „nie ma grzechu, nawet najbardziej wewnętrznego i tajemnego, najściślej indywidualnego, który odnosiłby się wyłącznie do tego, kto go popełnia. Każdy grzech rzutuje z mniejszą lub większą gwałtownością, z mniejszą lub większą szkodą na całą strukturę kościelną i na całą ludzką rodzinę" (RP 16).

Wśród bałwochwalstwa o charakterze społecznym wyróżnia się idola rynku, który - wg Martiniego - ujawnia się strachem przed opinią publiczną, zajmowaniem stanowiska będącego wypadkową tego, co mówi ogół (tzw. poprawności politycznej). Można go rozpoznać po powtarzanych usprawiedliwieniach, że „inni tak robią lub tak mówią”, „tak powiedzieli w telewizji”, itd. Idol rynku to potężne zniewolenie osoby, z którego wypływa wiele błędnych i negatywnych wyborów kształtujących i modyfikujących również całe społeczeństwo. Jakaś opinia, stanowisko, pogląd, postawa - wielokrotnie powtarzane i lansowane - stają się idolem (bożkiem), którego nie można zakwestionować, ponieważ istnieje silny nacisk jakiejś grupy, partii czy korporacji. Kto się wyłamie jest odrzucany, krytykowany, zwalczany i niszczony przez tzw. opinię publiczną, a nawet obowiązujące prawo.

Jak przeciwstawić się takiemu idolowi? Jak przezwyciężyć nacisk kulturowy, obywatelski czy polityczny promujący zło, grzech, bezbożność, niesprawiedliwość?

Bałwochwalstwo rynku nabiera również charakteru społecznego, gdy jest grzechem popełnianym "przeciwko sprawiedliwości bądź w odniesieniach osoby do osoby, bądź osoby do wspólnoty, bądź też wspólnoty do osoby" (RP 16). Uleganie fałszywej opinii publicznej - zgoda na naruszanie prawa Bożego i sprawiedliwości społecznej - jest zaraźliwe. Psuje obyczaje, osłabia ład społeczny, narusza godność osób oraz porządek Boży.

Jan Paweł II jako przykłady grzechów społecznych, naruszających podwójne przykazanie miłości, przywołuje "każdy grzech przeciwko prawom osoby ludzkiej, poczynając od prawa do życia, nie wyłączając prawa nienarodzonych, czy przeciwko nietykalności fizycznej, każdy grzech przeciwko wolności drugiego, zwłaszcza przeciwko najwyższej wolności, jaką jest wolność wyznawania wiary w Boga i wielbienia Go; każdy grzech przeciwko godności i czci bliźniego" (RP 16).

W Starym Testamencie bałwochwalstwo w prostej linii prowadziło do zabijania potomstwa. „Nie będziesz dawał dziecka swojego, aby było przeprowadzone przez ogień dla Molocha, nie będziesz w ten sposób bezcześcił imienia Boga swojego” (Kpł 18,21).

Rozszerzające się przyzwolenie na zabójstwo dzieci nienarodzonych aż po mówienie o "prawie do aborcji" jest jedną z najbardziej wymownych form bałwochwalstwa. To przyzwolenie na okrutny grzech przeciw najbardziej bezbronnym i niewinnym dzieciom. Jest też przyzwoleniem na zły kompromis prawny; jest strachem przed opinią publiczną, zajmowaniem stanowiska będącego wypadkową tego, co mówi (zmanipulowana) grupa osób. Grzech aborcji nie uderza tylko w piąte przykazanie ("Nie zabijaj!"), ale również w przykazanie: "Będziesz miłował bliźniego swego jak siebie samego!".

Bałwochwalstwo rynku może być grzechem osobistym i społecznym, popełnionym czynem lub zaniedbaniem ze strony pojedynczych osób czy społeczności oraz przywódców politycznych, społecznych czy religijnych, stąd trzeba zapytać:

· Czy pod wpływem opinii panującej w środowisku zgadzam się na odstępstwa czy naruszanie prawa naturalnego bądź prawa Bożego?

· Jak rozumiem tzw. "poprawność polityczną"?

· W czym nie zgadzam się z oficjalnym nauczaniem Kościoła? Do czego kusi mnie antyewangeliczna kultura?

Wszechmocny Boże, strzeż nas przed przyzwoleniem na wszelkiego rodzaju grzech i zło tego świata. Daj nam ducha mocy - ducha niezwyciężonego wobec przeciwnościom i mocom, wszelkiemu zepsuciu, siłom śmierci i ciemności. "Nie odrzucaj mnie od swego oblicza i nie odbieraj mi Świętego Ducha Swego! Przywróć mi radość z Twojego zbawienia i wzmocnij mnie duchem ochoczym!". Który żyjesz i królujesz na wieki wieków. Amen.

Przy pierwszej okazji zajmij w swoim środowisku pracy jasne stanowisko, wyjaśniając zasady moralności chrześcijańskiej.