Katecheza III

2024-03-22

Konspekt katechezy

Temat: Znaczenia poszczególnych symboli w Eucharystii.

Uczeń po lekcji:

· wie, jakie są symbole Eucharystyczne,

· rozumie znaczenie symbolu oraz znaku,

· potrafi uzasadnić wartość poznania znaczenia niektórych symboli w Eucharystii,

· potrafi korzystać z znaczeń symboli w swojej codziennej modlitwie.

Burza mózgów, praca indywidualna, mini wykład, refleksja, praca w grupach.

Karteczki samoprzylepne, tablica, wydrukowana kolekta Uroczystości Najświętszego Ciała i Krwi Pana Jezusa.

1. Wprowadzenie (3 min)

Katecheta wita uczniów, zaprasza uczniów do modlitwy. Katecheta wprowadza uczniów w temat katechezy. W naszym życiu na każdym kroku możemy spotkać się z znakami czy symbolami. Wypełniają one naszą codzienność, dlatego także w przestrzenni liturgicznej można odnaleźć i zauważyć znaki i symbole.

a) Jednak zanim wejdziemy do przestrzenni Mszy Świętej spróbujmy zobaczyć czym tak naprawdę jest znak i symbol. Katecheta następnie wyświetla (slajd 1) prezentacji, rozdaje każdemu po jednej, małej kartce samoprzylepnej i zaprasza uczniów do burzy mózgów wokół słów: SYMBOL i ZNAK – uczniowie swoje wypowiedzi zapisują na małych karteczkach i przyklejają do tablicy, bądź ekranu.

Katecheta zbiera wypowiedzi uczniów. Pomocne pytani do burzy mózgów to: Po co potrzebujemy znaków i symboli? Z czym się kojarzą? (slajd 2).

Znak (łac. signum) to osoba, czynność lub rzecz, poprzez którą dochodzimy do poznania innej ukrytej rzeczywistości. Znak jednocześnie ukrywa i odsłania tę rzeczywistość, którą oznacza (slajd 3).

Symbol to znak o szczególnej wartości. Dzięki nim identyfikujemy to, co „chcą” nam one przekazać. Symbole nie są tak jednoznaczne jak znaki. Nie ma potrzeby ich wyjaśniania do końca. Poza tym symbol nie tylko oznacza inną rzeczywistość, ale sam w niej uczestniczy; jest jej częścią. Każdy symbol jest znakiem, ale nie każdy znak jest symbolem! (slajd 4).

a) Katecheta zaczyna tę część od zadania uczniom wprowadzającego pytania: Jakie są symbole liturgiczne? (slajd 5).

b) Na podstawie odpowiedzi na zadane pytania dopowiada, bądź prezentuje symbole, jakie występują w czasie liturgii Mszalnej (slajd 6).

1) Światło/świeca

2) Chleb i wino

3) Ołtarz

4) Obrus

5) Kadzidło

6) Woda święcona

7) Kielich i patena

c) Ukazanie znaczenia obecności symboli w przestrzeni liturgicznej: Gdy słuchamy wykładu bez obrazu ciężko nam się skupić. Niech każdy wyobrazi sobie mecz, w którym słyszymy tylko okrzyki kibiców, czy słowa komentatora. Może to nam przyjść ciężko i się nie przyjąć. Dlatego potrzebujemy obrazu, żeby widzieć i lepiej zrozumieć. Po to właśnie są nam potrzebne symbole w liturgii świętej. Człowiek jest zbudowany z ducha, psychiki i ciała. Cały człowiek jest przez Boga zaproszony do modlitwy, czyli do spotkania z Nim, gdzie największym ze spotkań jest Eucharystia. Skoro więc człowiek jest także zbudowany z ciała, potrzebuję także widzialnych rzeczy, które nazywamy symbolami i znakami, aby spotkać się z Bogiem.

d) Katecheta prosi uczniów, aby kolejno odliczyli do trzech. W taki sposób zostały utworzone trzy grupy. Następnie w każdej z grup musi zostać wybrany lider – jego wybór może nastąpić przy pomocy katechety, bądź każda grupa może wybrać własnego lidera. Katecheta następnie wyjaśnia poszczególne [trzy wybrane] symbole, po czym każdej grupie wyznaczany jest jeden z symboli, aby w czasie przygotowanie opracować go własnymi słowami, a następnie przedstawić reszcie grupy.

Uwaga do poniższych wyjaśnień symboli: Nie trzeba wykorzystać wszystkiego, dostosować odpowiednio do możliwości.

Słowo Boże: Mt 26, 26-28; (Mk 14, 22-24; Łk 22, 19-20).

Najbardziej widać miejsce chleba i wina w momencie ustanowieniu Eucharystii: Mt 26, 26-28; Mk 14, 22-24; Łk 22, 19-20. To ukazuje nam, że Jezus sam używa konkretnych rzeczy: Chleba i wina, które dziś wykorzystujemy w Eucharystii – są one, tak jak mówił sam Jezus: Jego Ciałem i Krwią, czyli Nim samym.

Ważnym jest, aby zaznaczyć, że chleb i wino nie są symbolami Ciała i Krwi Pana Jezusa, one faktycznie stają się Ciałem i Krwią Pana Jezusa Chrystusa.

Chleb: Oznacza coś powszechnego, powszedniego, tak, jak w modlitwie Pańskiej; symbolizuje codzienność – co prowadzi nas, do tego, że Ciało Pana jest naszym codziennym pokarmem. Symbolizuje coś co jest dobre. W wielu kręgach jest symbolem wierności i stałości.

Chleb nie jest tylko po to, by podtrzymywać człowieka przy życiu, ale także żeby się nim dzielić. Z szacunku dla gościa podawano mu chleb świeżo upieczony, ponieważ każdy posiłek wyraża pewną wspólnotę. Wspólne spożywanie chleba wyrażało przyjaźń. Było ono również aktem wewnętrznej komunii. Chleb wyrażał również przyjaźń z Bogiem, symbolizował związek między Bogiem i ludźmi. Oraz także sam związek z ludźmi, chleb, który służy jednoczeniu ludzi. Chleb był podstawą ludzkiego życia nie tylko do zaspokajania głodu, ile spożywania z innymi. A więc chleb był najpierw wyrazem gościnności i przyjaźni. Chleb był symbolem zbawienia i błogosławieństwa, a także symbol radości i życia.

Chrystus wypełnia symbolikę chleba. Jest On ośrodkiem tego, co oznacza chleb. W dodatku to łącznik między nam, a Bogiem: nasyca nas obecnością Boga – sprawia, że my jesteśmy w Nim, a On w nas.

Wino: Symbolizuje jasność i siłę – zwłaszcza w kontekście Eucharystii, gdzie jeszcze tej wartości dodaje, iż jest to krew Pańska. Od wieków odczytywano wino jako symbol radości, śmiałości, pełni, a nawet przepełnienia. Oprócz tego, symbolizuje także to, co w życiu może być przyjemne: przyjaźni, miłości, które można przeżywać na wszelkie sposoby.

W Starym Testamencie zapowiadane przez Boga szczęście przedstawiane było w wielkiej obfitości wina. Natomiast zapowiadanie wielkiej kary, jaką Bóg miał zesłać na lud za doznanie obrazy symbolizowało pozbawienie wina. Natomiast w Nowym Testamencie nowe wino jest symbolem Uczty czasów mesjańskich, winem nowego przymierza. Chrystus otwiera nową erę przez wylanie swojej krwi, krwi zaślubin nowego Izraela. Picie wina jest więc nie tylko powodem do dziękczynienia, lecz także okazją do przypomnienia sobie ofiary, która jest źródłem zbawienia i niekończącej się radości. Wino okazuję się również, jako takie, które gasi więcej niż tylko pragnienie, ono ma za zadanie rozweselić serce człowieka.

Gdy przyjrzymy się tej symbolice, od razu zauważymy, jak ważnym jest dobre rozumienie wina, gdyż widząc w Mszy Świętej wino, które jest Krwią Pańską możemy teraz zobaczyć, że wino dzięki przemienieniu w Krew Pańską, daje jeszcze więcej, niż sama symbolika wina na to mogłaby wskazywać.

II. Ołtarz: (slajd 8).

Słowo Boże: Mt 23, 18-22.

Chrystus jest żywym kamieniem widocznym w kościele w symbolu kamiennego ołtarza. Wierni, którzy są również żywymi kamieniami, tworzą wspólnie z Chrystusem budowlę duchową, aby stać się świętym kapłaństwem, mającym składać duchowe ofiary na ołtarzu świątynnym. Ołtarz jest symbolem samego Chrystusa Baranka. Ukazane często, jako miejsce składania ofiary – modlitwy i spotkania z Bogiem. W ołtarzu należy także widzieć eschatologiczny stół uczty, zastawiony przez Zbawiciela w wieczności dla wiernych wypełniających przykazania miłości. Ołtarz symbolizuje Serce kościoła. Ołtarz chrześcijański jest symbolem samego Chrystusa, obecnego pośród swoich wiernych zarówno jako „ofiara złożona dla naszego pojednania”, jak i „niebieski pokarm, który nam się udziela”.

Ołtarz powinien być z kamienia, ponieważ kamienna płyta ołtarza, czyli tzw. mensa, nawiązuje do Chrystusa jako „kamienia węgielnego oraz do Chrystusa jako skały, z której Mojżesz wyprowadził wodę na pustyni, natomiast biały obrus na ołtarzu symbolizuje „płótno, w które zostało owinięte ciało Jezusa”.

III. Światło – świeca (slajd 9).

Słowo Boże: J 8,12.

Symbol światła w Liturgii ma nam pomóc ją przeżywać, powinien wskazywać na Chrystusa Zmartwychwstałego, który powiedział: „Ja jestem światłością świata. Kto idzie za Mną, nie będzie chodził w ciemności, lecz będzie miał światło życia” (J 8,12). Wskazuje on nam Tego, który nas wyswobodził z ciemności do swego przedziwnego światła. Reprezentuje obecność Boga i nadzieję na życie wieczne.

Świeca jest nam przypomnieniem za pomocą światła Jedynego Światła – Jezusa Chrystusa. Chrześcijanie przejęli również od Żydów zwyczaj stałego podtrzymywania źródła światła przy tabernakulum, jako symbol stałej obecności i stróżowania przy Najświętszej Eucharystii. Sam ogień jest także symbolem Ducha Świętego, który swoją mocą przemienia każdego człowieka

Każda z grup prezentuje symbol.

Katecheta dziękuję uczniom za udział w zajęciach i aktywność. Życzy im, aby korzystając z poznanej wiedzy lepiej przeżywali każdą kolejną Eucharystię, w której będą uczestniczyć.

Na koniec zajęć uczniowie otrzymują tekst z kolektą z Uroczystości Najświętszego Ciała i Krwi Pana Jezusa, która jest modlitwą kończącą katechezę [Załącznik 1] (slajd 10).

Boże, Ty w Najświętszym Sakramencie zostawiłeś nam pamiątkę swej męki, † daj nam taką czcią otaczać święte tajemnice Ciała i Krwi Twojej, * abyśmy nieustannie doznawali owoców Twego odkupienia. Który żyjesz i królujesz z Bogiem Ojcem w jedności Ducha Świętego, * Bóg, przez wszystkie wieki wieków. Amen.

Pliki do pobrania:

1. Eucharystia - znaczenie poszczególnych symboli_prezentacja.pptx