Katechezy biblijne
Pojednajcie się - kościół św. Sabiny
2013-02-11
Środa Popielcowa rozpoczyna czas Wielkiego Postu - czas nawrócenia, przemiany w sposobie myślenia, czas postu, jałmużny, nieustannej modlitwy, czas dobrych postanowień, wyrzeczeń... Rozpoczyna się także czas naszych rzymskich katechez wielkopostnych. Pierwszy etap nauczania w drodze - pielgrzymki do kościołów stacyjnych poprzedza ostre podejście na wzgórze awentyńskie, z którego roztacza się panorama Wiecznego Miasta. Wchodzimy do bazyliki, wybudowanej przez prezbitera Piotra z Ilirii pomiędzy 422 a 432 r. za pontyfikatu Celestyna I, na bazie starego domu rzymskiej matrony Sabiny. Od XIII w. jest to świątynia oo. Dominikanów, gdzie habit zakonny od św. Dominika otrzymali św. Jacek Odrowąż, bł. Czesław, bł. Herman - święci misjonarze ze Śląska.
I. INTERPRETACJA PISMA
Jl 2, 12-18; Ps 51 (50); 2 Kor 5, 20 - 6, 2; Mt 6, 1-6. 16-18
List do Rzymian Paweł pisał w Koryncie pod koniec trzeciej podróży misyjnej (52-56 r.) korzystając z gościnności niejakiego Gajusa (Rz 16, 23), które osobiście ochrzcił (1 Kor 1, 14). Apostoł narodów, patrząc na swoją dotychczasową działalność ewangelizacyjną, stwierdził, że od Jerozolimy, we wszystkich kierunkach, aż do Ilirii dopełnił głoszenia Ewangelii (Rz 15, 19). Iliria to starożytna kraina nad Adriatykiem, obejmująca tereny obecnej Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Czarnogóry, Albanii i Macedonii. Kraina nazwę wziął od Iliriusza, syna Polifema, od 168 p.n.e. zostało podbita przez Rzymian, odtąd stała się rzymską prowincją Ilyricum. Z Ilirii pochodził budowniczy bazyliki św. Sabiny - prezbiter Piotr.
W Drugim Liście do Koryntian Paweł występuje jako apostoł (gr. apostoloi - posłany), czyli wysłannik, który posiada mandat; posłany przez uznany autorytet. Niektórzy kwestionowali jego posłannictwo, stąd jasna deklaracja "Bóg wybrał nas, apostołów, jako ostatnich, jakby na śmierć skazanych, gdyż staliśmy się widowiskiem dla świata, aniołów i ludzi" (1 Kor 4, 9; por. 9, 1n; 15, 9-11). Paweł przemawia w imieniu innych apostołów: "Jesteśmy więc posłani w zastępstwie Chrystusa jako przedstawiciele Boga, który przez nas zachęca". Ten mandat uprawnia, by apelować - wzywać w każdym miejscu i czasie: "Pojednajcie się z Bogiem!" (2 Kor 5, 20). Oto podstawowy kerygmat wielkopostny. Nie tylko post, jałmużna i modlitwa, ale wezwanie do pojednania: z sobą, z drugim człowiekiem, a nade wszystko z Bogiem. Zatem zaproszenie do sakramentu pokuty i pojednania. Apostoł wyjaśnia Koryntianom, że "Bóg Tego (Chrystusa), który nie znał grzechu, za nas uczynił grzechem, abyśmy stali się w Nim sprawiedliwością Bożą" (5, 21; por. Ga 3, 13n). W Chrystusie dokonuje się nasze pojednanie z Bogiem - przez Jego krew!
Nawrócenie Pawła, które dokonało się pod Damaszkiem (Dz 9, 1-5. 15), było dla niego całkowitym "pojednaniem z Bogiem". Wtedy otrzymał zadanie głoszenia Ewangelii o pojednaniu, a przez to stał się apostołem pojednania - pośrednikiem między Chrystusem a wiernymi (Dz 26, 16-18). Dziś do tego typu "posługi jednania" (2 Kor 5, 18) wezwani są kapłani - spowiednicy, kierownicy duchowi. Św. Paweł w ich imieniu wzywa i ostrzega wiernych: "Jako Jego (Boga) współpracownicy, zachęcamy was, abyście na próżno nie przyjmowali łaski Bożej" (6, 1). Nawrócenie - pojednanie - przemiana serc jest łaską Boga (darem), którego nie wolno zaprzepaścić!
Okres Wielkiego Postu to czas postu, jałmużny, modlitwy, miłosierdzia...: "Teraz właśnie jest czas łaskawości, teraz właśnie jest dzień zbawienia" - apeluje Apostoł narodów (2 Kor 6, 2). Jeśli okres Wielkiego Postu to czas łaskawości i miłosierdzia, pokuty i pojednania, to warto zapytać:
* Co uczynimy z tym czasem?
* Jak wykorzystamy dar pokuty i pojednania?
* Czy będziemy odkładać go na później czy już "teraz" zaangażujemy naszą wyobraźnie miłosierdzia?
* Czy sami jesteśmy gotowi być "apostołami miłosierdzia i łaskawości"?
* Jak właściwie zachęcać innych do pokuty i pojednania?
Oto pytania do pogłębionej rozmowy - dyskusji w gronie znajomych, ludzi wierzących, przynależących do wspólnoty Kościoła. Do wyzwanie do świadectwa wobec tych, którzy żyją tak, jakby Boga nie było! Jak być apostołem pojednania w swoim środowisku życia?
II. ŚWIĘCI - PROMIENIE ŚWIATŁA SŁOWA
Liczne było grono odważnych i wiernych niewiast w Rzymie. O kilku z nich wspomina Paweł w zakończeniu swojego Listu do Rzymian. W gronie chrześcijan wyróżnia się kilka niewiast, np. Marię, Tryfenę i Tryfozę, Persidę, matkę Rufusa, siostrę Nereusza… (16, 12. 15). Pozdrowienia osobiste Apostoła dają wgląd w życie Kościoła rzymskiego. Była to wspólnota powiązana ze sobą przyjacielskimi i rodzinnymi więzami. Wierzący w Chrystusa określali siebie mianem: ojca, matki, brata i siostry. Apostoł zalecał: „Człowieka starszego nie upominaj surowo, lecz zachęcaj jak ojca, młodszych – jak braci, starsze kobiety – jak matki, a młodsze – jak siostry, z wielką skromnością” (1 Tm 5,1n). We wspólnocie najwyżej ceniono osobiste zaangażowanie i posługę na rzecz całego Kościoła.
Do grona pobożnych rzymskich matron należała też Sabina. Według podań w III w. przyjęła chrzest i oddał swój dom na miejsce modlitwy. W czasach pierwszych prześladowań chrześcijan oddała życie za wiarę. Jej kult był rozpowszechniony na wzgórzu awentyńskim. Starożytna bazylika z V w. wybudowana została na bazie jej rzymskiego domu (H. Suchocka). Czy było to również miejsce jej męczeńskiej śmierci? Dziś kult rzymskiej męczennicy zaniknął, lecz świątynia nadal nosi jej imię. Tam też Papież uroczyście rozpoczyna okres Wielkiego Postu. Po procesji z kościoła św. Anastazji w murach tej starożytnej świątyni przyjmuje się znak "posypania głów popiołem": Prochem jesteś i w proch się obrócisz! albo Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię! Można jeszcze dodać Pawłowe wezwanie: Pojednajcie się z Bogiem!
Prosimy cię św. Sabino, byś wypraszała nam odwagę wyznawania wiary, ofiarność na rzecz wspólnoty Kościoła, zaangażowanie w budowaniu wspólnoty, aktywność w różnych grupach i wspólnotach oraz "wyobraźnie miłosierdzia", o którą apelował bł. Jan Paweł II.
III. DOŚWIADCZENIE WIARY
W naszym życiu codziennym szukamy odpowiedzi na pytania, które rodzą się podczas lektury słowa Bożego.
Z badań CEBOS opublikowanych przez wiadomości KAI (z 5 kwietnia 2012 r.) wynika, że aż 74 proc. Polaków stara się w okresie Wielkiego Postu przystąpić do spowiedzi, 66 proc. planuje uczestniczyć w wielkopostnych rekolekcjach, 64 proc. przykłada większą wagę do przestrzegania postu i unikania hucznych zabaw (80 %). Ponad połowa dorosłych (59 proc.) stara się uczestniczyć w nabożeństwach Drogi Krzyżowej lub Gorzkich Żalów oraz zmienić coś w swoim życiu na lepsze (57 proc.). Prawie połowa (49 proc). w okresie Wielkiego Postu na ogół bardziej wspiera potrzebujących oraz więcej się modli (46 proc.).
Tyle deklaracje, a jaka jest rzeczywistość?
W ogrodzie pomarańczowym obok bazyliki spotkałem grupę młodzieży z Niemiec. Odniosłem wrażenie, że niewiele interesowała ich historia, a tym bardziej sacrum tego miejsca. Ich sposób zachowania był wrzaskliwy i prowokacyjny. Zapewne wielu z nich to ludzie ochrzczeni i przynależący do Kościoła Chrystusowego. Jak zatem wzywać dziś młodych do pokuty i pojednania? Czy może próbował przy pomocy Facebooka lub Twittera? A może za pomocą religijnych memów? A jeśli tak, to jak catholic memes nadać funkcję kerygmatyczną? Benedykt XVI - ich Wielki Rodak - przekonuje, że portale społecznościowe mogą okazać się bramami prawdy i wolności, przestrzenią dla nowej ewangelizacji: „sieci społecznościowe (...) w świecie cyfrowym stwarzają współczesnemu człowiekowi okazje do modlitwy, medytacji lub dzielenia się Słowem Bożym” (zob. Orędzie na DŚSP - 2013).
ks. Jan Kochel
fot. jk
I. INTERPRETACJA PISMA
Jl 2, 12-18; Ps 51 (50); 2 Kor 5, 20 - 6, 2; Mt 6, 1-6. 16-18
List do Rzymian Paweł pisał w Koryncie pod koniec trzeciej podróży misyjnej (52-56 r.) korzystając z gościnności niejakiego Gajusa (Rz 16, 23), które osobiście ochrzcił (1 Kor 1, 14). Apostoł narodów, patrząc na swoją dotychczasową działalność ewangelizacyjną, stwierdził, że od Jerozolimy, we wszystkich kierunkach, aż do Ilirii dopełnił głoszenia Ewangelii (Rz 15, 19). Iliria to starożytna kraina nad Adriatykiem, obejmująca tereny obecnej Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Czarnogóry, Albanii i Macedonii. Kraina nazwę wziął od Iliriusza, syna Polifema, od 168 p.n.e. zostało podbita przez Rzymian, odtąd stała się rzymską prowincją Ilyricum. Z Ilirii pochodził budowniczy bazyliki św. Sabiny - prezbiter Piotr.
W Drugim Liście do Koryntian Paweł występuje jako apostoł (gr. apostoloi - posłany), czyli wysłannik, który posiada mandat; posłany przez uznany autorytet. Niektórzy kwestionowali jego posłannictwo, stąd jasna deklaracja "Bóg wybrał nas, apostołów, jako ostatnich, jakby na śmierć skazanych, gdyż staliśmy się widowiskiem dla świata, aniołów i ludzi" (1 Kor 4, 9; por. 9, 1n; 15, 9-11). Paweł przemawia w imieniu innych apostołów: "Jesteśmy więc posłani w zastępstwie Chrystusa jako przedstawiciele Boga, który przez nas zachęca". Ten mandat uprawnia, by apelować - wzywać w każdym miejscu i czasie: "Pojednajcie się z Bogiem!" (2 Kor 5, 20). Oto podstawowy kerygmat wielkopostny. Nie tylko post, jałmużna i modlitwa, ale wezwanie do pojednania: z sobą, z drugim człowiekiem, a nade wszystko z Bogiem. Zatem zaproszenie do sakramentu pokuty i pojednania. Apostoł wyjaśnia Koryntianom, że "Bóg Tego (Chrystusa), który nie znał grzechu, za nas uczynił grzechem, abyśmy stali się w Nim sprawiedliwością Bożą" (5, 21; por. Ga 3, 13n). W Chrystusie dokonuje się nasze pojednanie z Bogiem - przez Jego krew!
Nawrócenie Pawła, które dokonało się pod Damaszkiem (Dz 9, 1-5. 15), było dla niego całkowitym "pojednaniem z Bogiem". Wtedy otrzymał zadanie głoszenia Ewangelii o pojednaniu, a przez to stał się apostołem pojednania - pośrednikiem między Chrystusem a wiernymi (Dz 26, 16-18). Dziś do tego typu "posługi jednania" (2 Kor 5, 18) wezwani są kapłani - spowiednicy, kierownicy duchowi. Św. Paweł w ich imieniu wzywa i ostrzega wiernych: "Jako Jego (Boga) współpracownicy, zachęcamy was, abyście na próżno nie przyjmowali łaski Bożej" (6, 1). Nawrócenie - pojednanie - przemiana serc jest łaską Boga (darem), którego nie wolno zaprzepaścić!
Okres Wielkiego Postu to czas postu, jałmużny, modlitwy, miłosierdzia...: "Teraz właśnie jest czas łaskawości, teraz właśnie jest dzień zbawienia" - apeluje Apostoł narodów (2 Kor 6, 2). Jeśli okres Wielkiego Postu to czas łaskawości i miłosierdzia, pokuty i pojednania, to warto zapytać:
* Co uczynimy z tym czasem?
* Jak wykorzystamy dar pokuty i pojednania?
* Czy będziemy odkładać go na później czy już "teraz" zaangażujemy naszą wyobraźnie miłosierdzia?
* Czy sami jesteśmy gotowi być "apostołami miłosierdzia i łaskawości"?
* Jak właściwie zachęcać innych do pokuty i pojednania?
Oto pytania do pogłębionej rozmowy - dyskusji w gronie znajomych, ludzi wierzących, przynależących do wspólnoty Kościoła. Do wyzwanie do świadectwa wobec tych, którzy żyją tak, jakby Boga nie było! Jak być apostołem pojednania w swoim środowisku życia?
II. ŚWIĘCI - PROMIENIE ŚWIATŁA SŁOWA
Liczne było grono odważnych i wiernych niewiast w Rzymie. O kilku z nich wspomina Paweł w zakończeniu swojego Listu do Rzymian. W gronie chrześcijan wyróżnia się kilka niewiast, np. Marię, Tryfenę i Tryfozę, Persidę, matkę Rufusa, siostrę Nereusza… (16, 12. 15). Pozdrowienia osobiste Apostoła dają wgląd w życie Kościoła rzymskiego. Była to wspólnota powiązana ze sobą przyjacielskimi i rodzinnymi więzami. Wierzący w Chrystusa określali siebie mianem: ojca, matki, brata i siostry. Apostoł zalecał: „Człowieka starszego nie upominaj surowo, lecz zachęcaj jak ojca, młodszych – jak braci, starsze kobiety – jak matki, a młodsze – jak siostry, z wielką skromnością” (1 Tm 5,1n). We wspólnocie najwyżej ceniono osobiste zaangażowanie i posługę na rzecz całego Kościoła.
Do grona pobożnych rzymskich matron należała też Sabina. Według podań w III w. przyjęła chrzest i oddał swój dom na miejsce modlitwy. W czasach pierwszych prześladowań chrześcijan oddała życie za wiarę. Jej kult był rozpowszechniony na wzgórzu awentyńskim. Starożytna bazylika z V w. wybudowana została na bazie jej rzymskiego domu (H. Suchocka). Czy było to również miejsce jej męczeńskiej śmierci? Dziś kult rzymskiej męczennicy zaniknął, lecz świątynia nadal nosi jej imię. Tam też Papież uroczyście rozpoczyna okres Wielkiego Postu. Po procesji z kościoła św. Anastazji w murach tej starożytnej świątyni przyjmuje się znak "posypania głów popiołem": Prochem jesteś i w proch się obrócisz! albo Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię! Można jeszcze dodać Pawłowe wezwanie: Pojednajcie się z Bogiem!
Prosimy cię św. Sabino, byś wypraszała nam odwagę wyznawania wiary, ofiarność na rzecz wspólnoty Kościoła, zaangażowanie w budowaniu wspólnoty, aktywność w różnych grupach i wspólnotach oraz "wyobraźnie miłosierdzia", o którą apelował bł. Jan Paweł II.
III. DOŚWIADCZENIE WIARY
W naszym życiu codziennym szukamy odpowiedzi na pytania, które rodzą się podczas lektury słowa Bożego.
Z badań CEBOS opublikowanych przez wiadomości KAI (z 5 kwietnia 2012 r.) wynika, że aż 74 proc. Polaków stara się w okresie Wielkiego Postu przystąpić do spowiedzi, 66 proc. planuje uczestniczyć w wielkopostnych rekolekcjach, 64 proc. przykłada większą wagę do przestrzegania postu i unikania hucznych zabaw (80 %). Ponad połowa dorosłych (59 proc.) stara się uczestniczyć w nabożeństwach Drogi Krzyżowej lub Gorzkich Żalów oraz zmienić coś w swoim życiu na lepsze (57 proc.). Prawie połowa (49 proc). w okresie Wielkiego Postu na ogół bardziej wspiera potrzebujących oraz więcej się modli (46 proc.).
Tyle deklaracje, a jaka jest rzeczywistość?
W ogrodzie pomarańczowym obok bazyliki spotkałem grupę młodzieży z Niemiec. Odniosłem wrażenie, że niewiele interesowała ich historia, a tym bardziej sacrum tego miejsca. Ich sposób zachowania był wrzaskliwy i prowokacyjny. Zapewne wielu z nich to ludzie ochrzczeni i przynależący do Kościoła Chrystusowego. Jak zatem wzywać dziś młodych do pokuty i pojednania? Czy może próbował przy pomocy Facebooka lub Twittera? A może za pomocą religijnych memów? A jeśli tak, to jak catholic memes nadać funkcję kerygmatyczną? Benedykt XVI - ich Wielki Rodak - przekonuje, że portale społecznościowe mogą okazać się bramami prawdy i wolności, przestrzenią dla nowej ewangelizacji: „sieci społecznościowe (...) w świecie cyfrowym stwarzają współczesnemu człowiekowi okazje do modlitwy, medytacji lub dzielenia się Słowem Bożym” (zob. Orędzie na DŚSP - 2013).
ks. Jan Kochel
fot. jk
