Klub Inicjatyw Biblijnych
Paschalna droga światła i słowa
2012-04-29
Via lucis et verbi
Droga Światła i Słowa zdobywa sobie coraz większą popularność, zwłaszcza w środowiskach młodzieżowych i akademickich. Celem tego nabożeństwa jest podkreślenie znaczenia czasu wielkanocnego w Kościele. Jest zalecane przez Kongregację ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów w Dyrektorium o pobożności ludowej i liturgii, gdzie czytamy: "W naszych czasach w wielu regionach rozpowszechniło się nabożeństwo noszące nazwę Via lucis. Podczas niego, podobnie jak w Drodze krzyżowej, wierni idą w procesji, rozważając różne ukazania się Chrystusa - od Jego zmartwychwstania aż do wniebowstąpienia w perspektywie Paruzji. W czasie tych ukazań Jezus objawiał uczniom swoją chwałę w oczekiwaniu na objawienie się Ducha Świętego (por. J 14, 26; 16, 13-15; Łk 24, 49), umacniał ich wiarę, dopełniał nauczania o królestwie Bożym oraz ustanowił definitywnie sakramentalną i hierarchiczną strukturę Kościoła. Od wieków Droga krzyżowa koncentrowała uczestnictwo wiernych na pierwszym etapie wydarzenia paschalnego, tzn. na męce Pana, i na niej skupiała uwagę ludu. W naszych czasach analogicznie nabożeństwo Via lucis może skutecznie koncertować żywotne przeżycie wiernych na drugim etapie Paschy Pańskiej, tzn. na zmartwychwstaniu, pod warunkiem, że będzie ono wierne tekstom ewangelicznym. Nabożeństwo Via lucis może się stać ponadto doskonałą pedagogią wiary, zgodnie z powiedzeniem: "przez krzyż do światła". Przez metaforę drogi Via lucis prowadzi nas bowiem do ukazania rzeczywistości cierpienia, które w planach Bożych nie jest czymś ostatecznym, do nadziei osiągnięcia prawdziwego przeznaczenia człowieka, którymi są wolność, radość i pokój. A są to owoce paschalne. Wreszcie Via lucis w społeczeństwie naznaczonym <kulturą śmierci>, niosącą lęk i unicestwienie, jest bodźcem do odnowy <kultury życia>, tzn. kultury otwartej na nadzieję i pewność wiary" (nr 153). O genezie, teologii paschalnej oraz odnowie nabożeństwa "Drogi światła" pisałem już w 2001 r. w popularnym piśmie "Ruch Biblijny i Liturgiczny".
Nabożeństwo Drogi Światła odrodziło się w XX wieku. Pierwsze Via lucis zaczęto organizować w 1988 roku z
inicjatywy ruchu Testimoni del Risorto (Świadkowie
Zmartwychwstałego - TR). Ruch TR narodził się w środowisku salezjańskim i
gromadzi ludzi zjednoczonych jedną ideą: "żyć na co
dzień rzeczywistością Zmartwychwstania". Celebrowanie i propagowanie Via
Lucis stało się jedną z charakterystycznych cech ruchu. Rok później ks. Egidio
Vigano SDB powołał komisję do zbadania podstaw teologicznych i
opracowania różnych formularzy nabożeństwa Via lucis. Nabożeństwo paschalne zyskiwało coraz szersze zainteresowanie różnych
wspólnot parafialnych, grup młodzieżowych, a także osób konsekrowanych. Via Lucis była w tym roku uroczyście celebrowana
przez ks. Vigano podczas salezjańskiej Kapituły Generalnej w
Katakumbach św. Kaliksta w Rzymie, gdzie zostali pochowani pierwsi męczennicy
i świadkowie niezachwianej wiary w Zmartwychwstałego Pana.
W kolejnych latach dzięki inicjatywie ks. Vigano i stopniowemu zaangażowaniu biskupów nabożeństwo zyskało poparcie papieża Jana Pawła II. Niektórzy biskupi wprowadzili od razu w swoich diecezjach Via lucis jako wyraz radości życia chrześcijańskiego. W następnych latach Via Lucis została odprawiona w Bazylice Grobu Świętego, w kaplicy św. Heleny pod skałą Kalwarii, podczas pielgrzymki TR do Ziemi Świętej, aby dziękować Bogu za ten klejnot, podarowany Kościołowi za pośrednictwem TR.
W Roku Jubileuszowym 2000 nabożeństwo celebrowane było w Rzymie wśród pielgrzymów. Oficjalny modlitewnik jubileuszowy zawierał
rozważania "Drogi Światła". Wprost zaleca nabożeństwo rzymska Kongregacja
Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów w 2002 roku w Dyrektorium o pobożności ludowej i liturgii nr 153 (Pallottinum 2003). Biskupi różnych diecezji zainicjowali tego typu nabożeństwa w swoich diecezjach, zwłaszcza w środowiskach akademickich, np. w Łodzi - kard. G. Ryś, w Krakowie - abp M. Jędraszewski, w Katowicach - abp A. Galbas, Kielce - bp. J. Piotrowski.
W watykańskim „Modlitewniku pielgrzyma” [2000], zamieszczono następujący schemat Via lucis:
I. Jezus tryumfuje nad śmiercią
II. Niewiasty i uczniowie przy pustym grobie
III. Zmartwychwstały ukazuje się Marii Magdalenie
IV. Zmartwychwstały ukazuje się uczniom idącym do Emaus
V. Zmartwychwstały objawia się przy łamaniu chleba
VI. Zmartwychwstały ukazuje się uczniom w Wieczerniku
VII. Zmartwychwstały przekazuje uczniom władzę odpuszczania grzechów
VIII. Zmartwychwstały umacnia wiarę Tomasza
IX. Zmartwychwstały ukazuje się uczniom nad Jeziorem Tyberiadzkim
X. Zmartwychwstały Jezus powierza Piotrowi swój Kościół
XI. Rozesłanie uczniów
XII. Wniebowstąpienie
XIII. Oczekiwanie z Maryją na Ducha Świętego
XIV. Zesłanie Ducha Świętego
II. Niewiasty i uczniowie przy pustym grobie
III. Zmartwychwstały ukazuje się Marii Magdalenie
IV. Zmartwychwstały ukazuje się uczniom idącym do Emaus
V. Zmartwychwstały objawia się przy łamaniu chleba
VI. Zmartwychwstały ukazuje się uczniom w Wieczerniku
VII. Zmartwychwstały przekazuje uczniom władzę odpuszczania grzechów
VIII. Zmartwychwstały umacnia wiarę Tomasza
IX. Zmartwychwstały ukazuje się uczniom nad Jeziorem Tyberiadzkim
X. Zmartwychwstały Jezus powierza Piotrowi swój Kościół
XI. Rozesłanie uczniów
XII. Wniebowstąpienie
XIII. Oczekiwanie z Maryją na Ducha Świętego
XIV. Zesłanie Ducha Świętego
Schemat jednak nie jest jeszcze utrwalony, podobnie jak stacje Drogi krzyżowej. Proponuje się inne tytuły stacji (np. Spotkanie z Matką w tajemnicy zmartwychwstania) albo tylko siedem stacji (w nabożeństwach akademickich). Czas pandemii był też okazją do promowania Via lucis w multi mediach (zob. YuoTube: #DrogaŚwiatła - odc. 1-7; Klub Inicjatyw Biblijnych: http://www.ssb24.pl/klub_inicjatyw_biblijnych,105).
Droga Światła jest odprawiana w kościołach lub w plenerze po zapadnięciu zmroku, aby podkreślić symbolikę światła. Jeśli to możliwe "Droga światła" powinna mieć formę procesji. Wówczas na jej czele jest niesiony paschał, ewangeliarz, krzyż z czerwoną stułą lub figurę Zmartwychwstałego. Wierni niosą zapalone świece.
Nabożeństwo promuje również Dzieło Biblijne im. Jana Pawła II z okazji corocznych Tygodni Biblijnych. W 2025 roku nabożeństwo pt. "Nadzieja zawieść nie może" (Rz 5,5) pod red. ks. M. Zielińskiego z okazji Roku Jubileuszowego 2025 (zob. "Przegląd Biblijny" nr 17, 137-143).
Nasze propozycje Drogi Światła:
www.ssb24.pl/Paschalna droga światła i słowa II.
Paschalna droga światła i słowa III.
Paschalna droga światła i słowa IV
Paschalna droga światła i słowa V
Paschalna droga światła i słowa VI.
Paschalna droga światła i słowa VII.
Droga światła - abp Grzegorz Ryś
Literatura:
Bonowicz W., Poniewierski J. (red.), Droga Krzyżowa i Droga Światła z Janem Pawłem II, Kraków 2005.
Cantalamesa R., Knabit L., Strzechmiński B., Droga Światła, Serafin, Kraków 2010.Chmiel J., Michałowska D., Droga Światła, Kraków 2008.
Duda S., 16 spotkań na drogach Chrystusa Zmartwychwstałego, Gdańsk 1998.
Grec M., Droga Światła, Kraków 2007.
Jędrzycka A., Droga światła z bł. Janem Pawłem II. Spotkania z Chrystusem Zmartwychwstałym, Warszawa 2012.
Kochel J., Paschalna droga światła i słowa, RBL 3 (2001), 225-244.
Piasecki M., Chmielewski M., Droga Światła. Przewodnik - modlitewnik - poradnik, Katowice 2009.
Ryś G., Droga Światła, Poznań 2005.
Ryś G., Drogi Światła, Kraków 2016; 2022.
Salij J., Spotkania ze Zmartwychwstały. Droga Światła, Toruń 2014.
Wróbel M.S., Biblijna droga Światła, Gaudium, Lublin 2015.
Strony Internetowe:
http://www.vialucis.kapucyni.pl
http://www.vialucis.net
http://adoremus.pl/
http://rokwiary.diecezja.pl
http://www.deon.pl/religia/duchowosc-i-wiara/zycie-i-wiara/art,627,droga-swiatla-spotkania-ze-zmartwychwstalym.html/
