Ewangelizacja w naszych czasach nosi znamiona
kampanii
wojennej (
strategii). Apostoł Paweł lubił posługiwać się metaforą żołnierską, sam organizował strategię misyjną, przygotowywał swoich towarzyszy
broni (por. Flp 2, 25; Flm 2), a najbliższego współpracownika Tymoteusza nazywał
„dobrym żołnierzem” (gr.
stratiōtēs – 2
Tm 2, 3n). Uczniom swoim zalecał, by przyoblekli do walki duchowej "pełne uzbrojenie / zbroję Bożą” (gr.
hopla /
pan-oplia – por. Rz 6, 13; 13, 12; 2 Kor 6, 7; 10, 4; Ef 6, 10-20;
1 Tes 5, 8; 1 P 4, 1).
Bardzo wcześnie, bo już w IV w., Ewargiusz z Pontu wypracował własną metodę praktyki ascetycznej, którą nazwał
metodą antyrretyczną. Był to sposób walki duchowej nawiązujący do dialogu Jezusa z diabłem na pustyni. Ewargiusz w dziele
Antirrheticus ("Kontrargumenty") ukazał mnichom sposób reagowania na negatywne autosugestie (myśli, podszepty, pokusy). Ilekroć mnichom przychodziło na myśl jakieś negatywne zdanie lub pokusa, Ewargiusz radził przeciwstawiać jej jakieś zdanie pozytywne, najlepiej krótki i łatwy do zapamiętania cytat z Biblii. Abba Ewargiusz przedstawił listę ponad 600 negatywnych autosugestii, mogących uczynić człowieka chorym - zniewolonym (
acedia) oraz zestawił z nimi pozytywne zdania z Pisma Świętego, pomocne w pokonywaniu złych myśli (por. D. Klejnowski-Różycki,
Okton logismoi, Zabrze 2016).
Praktyka ascetyczna - walka duchowa - praca nad sobą - nawrócenie - pokuta i pojednanie: oto
strategia na czas Wielkiego Postu. Jezus jest Mistrzem taktyki duchowej, dobrym Nauczycielem i Królem, który nim wyruszy na wojnę, siada i rozważa (40 dni modlitwy i postu na pustyni), dokonuje przeglądu armii i uzbrojenia (por. Łk 14, 31-33), by wreszcie podjąć walkę z pokusami diabła - osobowego Zła.
Miejscem walki jest
pustynia - pustynia Judzka na zachód od Jordanu i Morza Martwego (Mt 4, 1). Ważne jest to, że to Duch prowadzi Jezusa na pustynię, a nie diabeł. Diabeł nie jest nigdy równorzędnym przeciwnikiem Boga. Zgodnie z perskimi, egipskimi, judaistycznymi i chrześcijańskimi przekonaniami, pustynia miała być miejscem przebywania złych duchów, niebezpiecznym obszarem poza granicą życia społeczności (por. Kpł 10, 10; Tb 8, 3, Bar 10, 8; Mt 12, 43; Łk 11, 24; zob NKB NT I/1, 160). Pustynia jest miejscem walki - pokus, których wcześniej doświadczył naród izraelski, kiedy Bóg prowadził go przez 40 lat przez pustynię, aby doświadczyć, co jest "w jego sercu, czy chce dochować Przymierza, czy nie" (Pwt 8, 2).
Trzy pokusy są syntezą wszelkich złych oddziaływań diabła. Walka duchowa ma znamiona sporu - dialogu - dysputy. Rozgrywa się we wnętrzu człowieka - w jego sercu i myślach. Za każdym razem pojawia się w niej czasownik gr.
peiradzo - "próbować, wystawić kogoś na złośliwe i podstępne działanie, nakłaniać do grzechu, doświadczać, kusić" (por.
Słownik Stronga, 602). Diabeł, czyli oszczerca, trzykrotnie kusi, doświadcza, nakłania, wystawia na próbę Jezusa. I za każdym razem Jezus odpowiada, odwołując się do argumentów spisanych w Pismach (por. Pwt 8, 3; 6, 16; 6, 13). Na negatywne sugestie (pokusy diabelskie) Jezus odpowiada pozytywnym słowem Bożym.
Przebiegłość i pycha diabła prowadzi go do naśladowania metody Jezusa. On również odwołuje się do Pisma, wręcz cytuje słowa Psalmisty (por. 91, 11-12). Intencja szatana jest jednak negatywna - prześmiewcza - oszczercza.
Spór kończy się wyrokiem - odrzuceniem: "Idź precz, szatanie!" oraz "będziesz oddawał pokłon / będziesz służył" (4, 10; por. 16, 23). W Kościele pierwotnym stosowano gr.
anatema - "przekleństwo", które było uroczystą formą wyklęcia lub wyłączenia kogoś ze wspólnoty. Św. Paweł posługiwał się tym wyrazem przeciw każdemu, kto głosił fałszywą Ewangelię (Ga 1, 9) albo nie miłował Chrystusa (1 Kor 16, 22). Diabeł jest bezradny wobec takich argumentów i wobec władzy, którą Kościół otrzymał od samego Jezusa (por. Mk 1, 27; Mt 10, 1).
Zwycięstwo nad pokusą jest zwycięstwem nad szatanem. Natomiast opowiedzenie się za Jezusem jest
opowiedzeniem się za Słowem, stąd warto zapytać:
- Jak czytam, rozważam i modlę się tekstami Pisma Świętego?
- Czy uczę się jego fragmentów na pamięć?
- Co to znaczy "włożyć pełną zbroję Bożą"?
MÓDL SIĘ!
Panie, pozwól, abym żył
naprawdę, z Tobą i dla Ciebie! Spraw, abym zrozumiał, czym jest Twoje żywe
Słowo, Jezu, w moim życiu i jak podtrzymuje mnie w codziennym trudzie. Pomóż mi
uporządkować moje uczucia i opanować moje emocje, abym w sądach swych nie
poprzestawał na pierwszym wrażeniu, a przede wszystkim pozwól mi doświadczyć
tego ogromnego daru, którym jest Twoje słowo.
kard. C.M. Martini
ŻYJ SŁOWEM!
Podczas osobistego rachunku sumienia rozeznaj, która pokusa najczęściej powraca w twojej "walce duchowej". Według metody antyrretycznej wypisz sobie na kartce kilka cytatów z Pisma Świętego jako odpowiedź/kontrargument na podszepty złego i naucz się ich na pamięć!
ks. Jan Kochel
fot. jk