Środa Popiecowa - 17.02.2021

2021-02-16

Jezus powiedział do swoich uczniów: «Strzeżcie się, żebyście uczynków pobożnych nie wykonywali przed ludźmi po to, aby was widzieli; inaczej bowiem nie będziecie mieli nagrody u Ojca waszego, który jest w niebie.

Kiedy więc dajesz jałmużnę, nie trąb przed sobą, jak obłudnicy czynią w synagogach i na ulicach, aby ich ludzie chwalili. Zaprawdę, powiadam wam: ci otrzymali już swoją nagrodę. Kiedy zaś ty dajesz jałmużnę, niech nie wie lewa twoja ręka, co czyni prawa, aby twoja jałmużna pozostała w ukryciu. A Ojciec twój, który widzi w ukryciu, odda tobie.

Gdy się modlicie, nie bądźcie jak obłudnicy. Oni to lubią w synagogach i na rogach ulic wystawać i modlić się, żeby się ludziom pokazać. Zaprawdę, powiadam wam: otrzymali już swoją nagrodę. Ty zaś, gdy chcesz się modlić, wejdź do swej izdebki, zamknij drzwi i módl się do Ojca twego, który jest w ukryciu. A Ojciec twój, który widzi w ukryciu, odda tobie.

Kiedy pościcie, nie bądźcie posępni jak obłudnicy. Przybierają oni wygląd ponury, aby pokazać ludziom, że poszczą. Zaprawdę, powiadam wam, już odebrali swoją nagrodę. Ty zaś, gdy pościsz, namaść sobie głowę i obmyj twarz, aby nie ludziom pokazać, że pościsz, ale Ojcu twemu, który jest w ukryciu. A Ojciec twój, który widzi w ukryciu, odda tobie».

U progu Wielkiego Postu do rozważania otrzymujemy fragment Kazania na Górze – mowy przedstawiającej Nowe Prawo, które wychodząc od starego, jest jego udoskonaleniem, podwyższeniem i przekroczeniem (por. KKK 1965.1967). Chrystus jest wypełnieniem Starego Prawa (Mt 5,17) i nową zasadą życia chrześcijanina. Dlatego właśnie ta mowa ma tak wielki wydźwięk – jest ona wykładem nowej mentalności, wyrazistym drogowskazem nawrócenia się całym sobą w swoim sercu (Jl 2,12; Syr 21,6; Iz 46,8).

Jezus odwołuje się do trzech filarów żydowskiej pobożności, które powierza dalej słuchającym, aby na tym budować miłość bliźniego i chwalenie Boga. Te właśnie uczynki są wyraźnymi znakami Nowego Prawa (por. Tb 12, 8-10, KKK 1969). Dla słuchających Jezusa modlitwa, post i jałmużna są oczywistością – nie są kwestią „czy?”, ale „jak?”!

Jałmużna miała dla Żydów szczególne znaczenie (por. Pwt 15,11; Tb 4,8). W Starym Testamencie uznawano, że jałmużna czerpie swoją prawdziwą wartość z tego, że dosięga samego Boga i daje prawo do Jego zapłaty, którą jest odpuszczenie grzechów (Tb 12, 9). Wspieranie współbraci w niedoli i życia było rozumiane w kontekście Bożego miłosierdzia. Samo znaczenie słowa "jałmużna” (gr. ἐλεημοσύνη) oznacza dokładnie tyle, co "miłosierdzie”. Niech nie wie lewa ręka co czyni prawa, aby nie mogła jej zatrzymać w trakcie dawania ani przeliczyć jej przed wręczeniem biednemu. Cały majątek który posiada człowiek i tak pochodzi z Bożego stworzenia, a on tylko (i aż!) nim zarządza. Jezus poucza uczniów, aby nic nie zatrzymywało ich w miłosiernej dobroczynności.

W żadnym przypadku nie można mówić o uczynkach miłosierdzia, jeżeli nie wspomni się modlitwy. Zarówno jałmużna, modlitwą, jak i post są uczynkami religijnymi. Jezus bardzo mocno podkreśla intymny wymiar modlitwy. Pan stawia wręcz za chwalebny przykład chowanie się we własnym domu po to, aby rozmawiać z Bogiem. Mogłoby to się wydawać, że Jezus nie docenia publicznego kultu. Jednakże Jego celem wcale nie było potępienie tych, którzy uczestniczą na modlitwach w świątyni czy synagogach. Jezus bardzo mocno podkreśla zasadniczą różnicę między modlitwą uczniów a modlitwą obłudników i pogan - modlitwa ma być dialogiem z Bogiem ma być słuchaniem i rozeznawaniem Jego woli. Nie dziwi więc to, że w ramach nauki Jezus dyktuję uczniom Modlitwę Pańską (dzisiaj w tekście perykopy pominiętą) jako doskonały wzór zwracania serca ku Bogu.

Również istotnym w dziele miłosierdzia jest post. Jest to wyraźny i zewnętrzny znak upokorzenia się człowieka przed Bogiem i uznania swojej winy (por. Kpł 16,29-31). Izrael bardzo często w swojej historii grzeszył pychą, która prowadziła nawet do oddania czci obcym bogom. Nie na darmo właśnie pierwszym przykazaniem w dekalogu jest nakaz wiary w jedynego Boga, a pierwszym z grzechów głównych jest właśnie pycha. Jednakże prawdziwe skruszenie serca niekoniecznie wymaga rozdzierania szat, obsypywania się popiołem i ponurych grymasów - bez wewnętrznego bólu duszy, który będzie wołał po go zmiłowanie zewnętrzne przejawy są tylko "pokazówką", publicznym aktem bez żadnego znaczenia.

Za każdym razem Jezus ostrzega przed obnoszeniem się z czynami miłosierdzia, ponieważ tak wykonywane mogą nie znaleźć uznania u tego, który może dać wieczystą nagrodę. Dobre uczynki wykonywane przez uczniów mają służyć przede wszystkim doprowadzeniu serc obdarowanych oraz tych, którzy są świadkami takich czynów, do oddania chwały Bogu! Kluczowe znaczenie ma tutaj użycie przez Jezusa słowo hipokryta (w Biblii Tysiąclecia tłum. jako "obłudnik") - grecki źródłosłów wskazuje na aktora. Jednakże posłuszeństwo Bogu i naśladowanie Jezusa nie jest w żadnym stopniu odgrywaniem tylko jakiejś roli albo pozorowaniem przed ludźmi, ale jest stylem życia, prawdziwą i głęboką przemianą człowieka. Dlatego właśnie Jezus przestrzega przed zwracaniem uwagi na samego siebie. Dochodzi tu do radykalnego wyboru - albo krótkodystansowe uznanie i chwała wśród ludzi albo długotrwałą i pracochłonna nagrodą, którą jest zbawienie.

Zapytajmy się zatem:

• Jak się modlę? Czy moja modlitwa jest autentycznym i równym dialogiem z Bogiem nastawionym na słuchanie czy też forsowaniem swojej wizji życia na Boga?
• Jaki mam stosunek do zbiórek charytatywnych? Czy wspieram je, jeśli mogę?
• Jak rozumiem praktykę postu? Czy rzeczywiście widzę w nim upokorzenie duszy, czy raczej już tylko dobrą praktykę zdrowotną/psychiczną?
• Czy jest coś co udało lub nie udało się zrobić podczas ostatnich Wielkich Postów? Czy wszystko to czego się podejmuje ma za swój ostateczny cel zbliżanie się ku świętości? Jak silne jest we mnie pragnienie bycia bardziej Jezusowym?

Zazwyczaj na początku Wielkiego Postu podejmujemy szczególne postanowienia na ten czas - albo obiecujemy powstrzymać się od czegoś, albo częściej czymś się zajmować. Jak często zastanawiamy się jednak po co to robimy i do czego ma nas to doprowadzić? Dlatego spróbujmy tym razem przygotować nasze postanowienia lepiej - przygotujmy plan pobożnego przeżywania Wielkiego Postu - zastanówmy się co chcemy zrobić, kiedy i -przede wszystkim - dla Kogo.

Kamil Sikora