Rozważania niedzielne: Wielki Post
III Niedziela W. Postu - 20.03.2022
2022-03-17
Przypowieść o drzewie figowym, które od jakiegoś czasu nie przynosi owocu, jest wyzwaniem, by wykorzystać każdą nadarzającą się szansę do nawracania się. Ponieważ "jeśli się nie nawrócicie, wszyscy
tak samo zginiecie". Jednak jest ktoś, kto prosi Boga za nami: "Panie, pozostaw je jeszcze na rok"; jest też ktoś, kto obiecuje wsparcie: "Ja okopię je i obłożę nawozem. Może zaowocuje". Nie zmarnujmy tej okazji!
Czytaj!
Łk 13,1-9 (BP)
W tym czasie przyszli jacyś ludzie, którzy opowiedzieli Jezusowi o Galilejczykach, których Piłat zabił, gdy składali ofiary. On im tak powiedział: «Uważacie, że ci Galilejczycy, którzy to ucierpieli, byli większymi grzesznikami od wszystkich innych Galilejczyków? Otóż nie! Ale mówię wam, że jeśli się nie nawrócicie, wszyscy podobnie zginiecie. Czy uważacie, że tamtych osiemnastu, na których zwaliła się wieża w Siloe i zabiła ich, było większymi winowajcami niż wszyscy mieszkańcy Jerozolimy? Otóż nie! Ale mówię wam, że jeśli się nie nawrócicie, wszyscy tak samo zginiecie».
Opowiedział im taką przypowieść: "Ktoś miał w swojej winnicy drzewo figowe. Gdy przyszedł szukać na nim owocu, nic nie znalazł. Powiedział więc do ogrodnika: «Już od trzech lat przychodzę szukać owocu na tym drzewie, a nie znajduję. Wytnij je! Po co jeszcze wyjaławia ziemię?». Lecz on mu odpowiedział: «Panie, pozostaw je jeszcze na rok. Ja okopię je i obłożę nawozem. Może zaowocuje. A jeśli nie, wtedy je usuniesz»".
Rozważ!
Pierwsza część perykopy ma postać opowiadania o wydarzeniach przekazanych Jezusowi przez "jakichś ludzi". On nadaje im zaskakującą interpretację połączoną z zachętą i ostrzeżeniem: "jeśli się nie nawrócicie, wszyscy
podobnie zginiecie" (13,3.5). Zdanie to jest powtórzone, co podkreśla jego znaczenie i utrwala się w pamięci słuchaczy.
Druga część ma formę przypowieści - metafory pouczającej. Tutaj wezwanie do nawrócenia Jezus ilustruje obrazem popularnego w Palestynie drzewa figowego. Smaczne owoce figi (Ficus carica) należały do głównych artykułów spożywczych, gdyż mają duże znaczenie odżywcze i lecznicze (m.in. trawienne i przeciwgorączkowe). Figowce rosną nawet na gruncie skalistym, domagają się niewielkiej ilości wilgoci. Zaczynają owocować w siódmym roku po zasadzeniu i są w stanie wydawać owoce dwa razy w roku: w czerwcu i sierpniu. Z jednego drzewa można zebrać do 100 kg owoców. Drzewa te często sadzono w winnicach, gdzie oplatały pnie winorośli (por. 1 Krl 5,5; Ps 105,33; Iz 28,4; Jer 8,13; Oz 9,10 Mi 4,4). Figa - wraz ze swymi owocami - jest często wspominana w Nowym Testamencie (por. Mt 7,16; 21,19-21; 24,32; Łk 13,6n; J 1,48. 50; Jk 3,12; Ap 6,13). Figa jest symbolem płodności i obfitości. Ojcowie Kościoła uważali owoc figi za symbol Ducha Świętego.
Raczej niespotykana zatem w naturze bezpłodność figowca rodzi stanowczą reakcję gospodarza winnicy, który poleca swemu ogrodnikowi wyciąć drzewo. Figowiec, który od trzech lat nie rodzi owoców, jest nieużyteczny, a nawet szkodliwy, gdyż wyjaławia ziemię wokół siebie (zob. NKB NT III/2, 86). Reakcja ogrodnika jest bardzo wymowna i odważna. Proponuje on pozostawić figowiec na jeszcze jeden rok, okopać go i obłożyć nawozem. Jezus potwierdza więc obraz Boga dobrego i cierpliwego, bogatego w miłosierdzie (Ef 2,4). Ostatecznie zadanie należy do ogrodnika, który pragnie dać mu jeszcze jedną szansę, choć nie oddala całkowicie groźby jego wycięcia ("jeśli nie, wtedy je usuniesz"), gdyby mimo wszystko nie wydał owoców.
Taki obraz sądu Bożego nad światem pojawia się wcześniej w Ewangelii w nauczaniu św. Jana Chrzciciela, który wzywał w innym sugestywnym obrazie: "Już przyłożono siekierę do korzenia drzew. Tak więc każde drzewo, które nie wydaje dobrego owocu, zostanie wycięte i wrzucone do ognia" (Łk 3,9). Potwierdza on tylko, że to Bóg jest Panem dziejów i nic nie dzieje się się wbrew Jego woli. ON doprowadza do końca to, co zamierzył. ON też rozliczy każdego z jego czynów (owoców) - dobry i złych. ON jednak daje "jeszcze jedną szansę"; jest cierpliwy (miłosierny) i nie chce od razu wymierzać kary.
Stąd tak aktualne jest dzisiaj biblijne wyzwanie do nawrócenia - łac. conversio - "powrót", a gr. meta-noia - "zmiana [meta] sposobu myślenia [nous]" (por. Ef 4,23; Hbr 12,17). Nawrócenie kojarzy się z pokutą, żalem, skruchą, które jednak nie wystarczają tak do wyrażenia zasadniczej przemiany, jak i przedstawienia owoców nawrócenia. Konieczny jest wysiłek własny - praca nad sobą i współpraca z łaską Bożą.
Pełne nawrócenie polega na zmianie mentalności - wewnętrznej przemianie stylu życia. Kard. Martini przekonywał, że metanoia "dotyczy trzech aspektów, trzech rzeczywistości: nawrócenia religijnego, nawrócenia etycznego oraz nawrócenia intelektualnego. [Pierwsze] jest decyzją, aby postawić Boga ponad wszystkim (...) Chodzi o podstawową, bardzo ważną zmianę horyzontów. W moim życiu uwzględniam pierwszeństwo Boga i od Niego zależę w złym i w dobrym, w chorobie i śmierci. [Drugie] łączy się z dokonaniem wyboru, aby nie służyć idolom, aby nie być niewolnikiem dawnych pogańskich idoli czy też idoli współczesnych, jakimi są pieniądze, przyjemności, sukces i władza (...) nawrócenie moralne jest podporządkowaniem własnych interesów sprawiedliwości. Takie nawrócenie jest darem, nie jest wyłącznie owocem mojego wysiłku (...). [Trzecie] to mądrość, która pozwala człowiekowi zrozumieć, że nie może on żyć pozorami, ale musi mieć siłę, aby w swoim umyśle poszukiwać logicznych i najgłębszych przyczyn rzeczywistości istnienia prawdy i fałszu" (por. Słownik duchowy, 93n).
Proces nawrócenia domaga się wewnętrznego wysiłku - walki (tj. czasu, pracy nad sobą ["okopania, nawożenia"], cierpliwości...) - domaga się rozeznawania duchowego. Nie można się poddawać - trzeba zaufać - konieczny jest wysiłek nawrócenia religijnego, etycznego i intelektualnego. Ważna jest współpraca drzewa i ogrodnika, a nade wszystko Gospodarza Winnicy.
Warto zatem zapytać:
- Co to oznacza, że nawrócenie wiąże się z potrzebą powrotu do stanu dziecięctwa (Mt 18,3)?
- Dlaczego Bóg - Gospodarz Winnicy - raduje się z nawrócenia (owocowania) każdego grzesznika (Łk 15,4-32; Rz 2,4; 11,22; 2 Tm 2,25; Ap 2,6.16.21; 3,3.19)?
- Na czym winna polegać misja nawoływania do nawracania - posługa jednania (Łk 24,47; 2 Kor 5,18)?
Módl się!
Boże, Ojcze "bogaty w miłosierdzie", cierpliwy i łagodny, który potrafisz czekać i nie rezygnujesz z nikogo z nas. Dajesz zawsze kolejną szansę, by nawrócić się i mieć życie. Posyłasz również apostołów i sługi - ogrodników w Winnicy Pańskiej, których zadaniem jest prosić (orędować) za grzesznikami, cierpliwie wzywać i nauczać - okopywać i nawozić. Pomaga nam zmieniać się w sposobie myślenia, przyłączać się do tych, którzy nawrócili się do Pana i poszli za Nim. Przez Chrystusa, Pana naszego. Amen.
Żyj Słowem!
W Dziejach Apostolskich można znaleźć wzmianki o tym, że Chrystus pomagał chrześcijanom w procesie nawrócenia, dlatego "wielu uwierzyło i nawróciło się do Pana" (Dz 11,21). Nawrócenie ludzkich serc nie dokonuje się jednorazowo, ale jest procesem - musimy je ponawiać. Stąd nie możemy stać z boku, przyglądać się i narzekać ("nie ma owoców"), lecz trzeba włączyć się w misję nawracania siebie i innych, a także w wielkopostną "posługę jednania" (Kol 1,20). Konkretnie: włączmy się w nowennę i modlitewny Akt poświęcenia Rosji i Ukrainy Niepokalanemu Sercu Maryi - 25 marca br. o godz. 17.00!
ks. Jan Kochel
fot. Fatima - modlitwa zawierzenia jk
