MATKA WIARY. Obrazy i symbole biblijne w Godzinkach o Niepokalanym Poczęciu NMP (1)

2012-01-06

Dlaczego w tym czasie zwracamy się ku Matce Najświętszej?

Dlatego, że, nazywana Matką Wiary, zawsze prowadzi wszystkich do Syna – do Jezusa Chrystusa. Ona stanowi dla Kościoła wzór wiary, wzór zawierzenia, wzór spełniania woli Boga, a nade wszystko wzór troski o piękne oblicza serca i umysłu całkowicie zwróconego ku Bogu.

Sugestywnym odzwierciedleniem owego wzoru Matki Najświętszej są symbole i obrazy biblijne zamknięte w tekście Godzinek o Niepokalanym Poczęciu NMP, które po kolei będzie nam dane co tydzień odczytywać i medytować w rytmie lectio divina. Pragnieniem autora rozważań jest, aby odkrywanie piękna i aktualności poszczególnych obrazów i symboli biblijnych prowadziło wszystkich, którzy pragną się pochylić nad tymi tekstami, do  świadomego uwielbiania Matki Najświętszej, a pośrednio samego Boga, a także do osobistej modlitwy w oparciu o przygotowane teksty.

Tradycja

„Zacznijcie wargi nasze chwalić Pannę świętą”.

Śpiew Godzinek bardzo mocno wpisany jest w tradycję naszej pobożności maryjnej. W wielu wspólnotach parafialnych w sobotni lub w niedzielny poranek nadal rozbrzmiewają te miłe śpiewy ukazujące i sławiące postać Matki Najświętszej. Biorąc udział w pobożnym śpiewie Godzinek może nawet nie jesteśmy świadomi tradycji i bogactwa treściowego tych tekstów. Przedstawiają one piękno osoby Matki Najświętszej i jej współuczestnictwo w dziele naszego zbawienia przez obfite korzystanie z symboli i obrazów biblijnych zaczerpniętych ze Starego Testamentu. Stąd teksty poszczególnych części Godzinek są niemal utkane wyłącznie z bardzo wymownych tekstów biblijnych, których głęboką wymowę można zrozumieć przez poznanie tradycji każdego symbolu lub obrazu biblijnego odnoszonego do Matki Najświętszej. Znajdujemy tam m.in. następujące tytuły: Gwiazda Porankowa, Pełna Łaski, i wiele innych.

Zatem celem naszych rozważań będzie wyjaśnienie poszczególnych tytułów, a kolejność ich omówienia podyktowana będzie ich umiejscowieniem w ramach następujących po sobie godzin kanonicznych.

Jaka jest historia Godzinek?

Historia

Tradycja Godzinek sięga końca XV wieku. Powstały one jako śpiewy przeznaczone na dzień 8 grudnia w oparciu o tradycję modlitwy Liturgii godzin, czyli brewiarza. Oprócz Godzinek o Niepokalanym Poczęciu NMP powstawały wówczas także inne godzinki w odniesieniu do jednej z osób Bożych, do tajemnicy wiary lub osoby świętej.

Ułożenie tekstów Godzinek o Niepokalanym Poczęciu NMP przypisuje się franciszkańskiemu teologowi Leonardowi Nogarol z Werony. Są także inne opinie mówiące, że autorem Godzinek jest hiszpański jezuita Piotr Rodriquez (1531-1617).

Geniusz autora tekstów objawia się w wyjątkowej umiejętności czerpania różnych porównań i zwrotów z Księgi Słowa Bożego i odnoszenia ich do Maryi, co pośrednio jest dowodem wyjątkowej miłości do Niej.

Teksty Godzinek o Niepokalanym Poczęciu NMP zostały oficjalnie zatwierdzone w 1615 r.

Układ

Godzinki składają się z wezwań wprowadzających, z hymnów, modlitw i antyfon. Dzielą się one podobnie jak modlitwy Liturgii godzin na siedem pór dnia: Jutrznia (modlitwa poranna), Pryma (czyli 1 godzina), tercja (3 godzina), seksta (6 godzina), nona (9 godzina), Nieszpory, czyli modlitwa wieczorna i Kompleta, czyli modlitwa na zakończenie dnia.

Polska tradycja

Do Polski teksty Godzinek o Niepokalanym Poczęciu NMP zostały przywiezione prawdopodobnie przez jezuitów i przetłumaczone na język polski przez ks. Jakuba Wujka. Niektórzy uważają, że przekładu dokonał nieznany jezuita w Krakowie już w 1616 roku. I choć nie mamy pewności odnośnie do autorstwa tekstów i ich tłumaczenia na język polski, to jednak Godzinki stały się wyjątkowo ulubioną modlitwą narodu polskiego. Dlatego śpiewali je królowie, szlachta, rycerstwo, rzemieślnicy i biedny lud wieśniaczy.

W II połowie XX wieku Godzinki zaczęły zanikać. Jednak w 1972 r., w trosce o podtrzymanie pięknej tradycji, Episkopat Polski zalecił śpiewanie Godzinek w parafiach przynajmniej w niedzielę przed Mszą Świętą.

Plan medytacji w oparciu o poszczególne obrazy i symbole biblijne

Panna święta

Miłościwa Pani

Pani świata

Niebieska Królowa

Panna nad panny

Gwiazda porankowa

Pełna łaski

Prześliczna światłości

Oblubienica

Panna mądra

Dom poświęcony

Matka żyjących

Drzwi świętych

Nowa gwiazda z Jakuba

Obóz silny

Port nieomylny

Arka przymierza

Tron Salomona

Tęcza z pięknych farb złożona

Krzak Mojżesza

Różdżka Aarona

Brama rajska

Runo Gedeona

Plastr miodu Samsona

Świątynia Boga

Raj aniołów

Pałac wstydu panieńskiego

Pociecha utrapionych

Ogród wdzięczności

Palma cierpliwości

Cedr czystości

Ziemia kapłańska i błogosławionych

Miasto Pańskie i brama

Miasto ucieczki

Wieża utwierdzona

Mężna białogłowa

Judyt wojująca

Rachel ożywiciela

Światło z Gabaon

Piękna jak w pełni księżyc

Matka szlachetna

Rodzicielka łaski

Nadzieja grzeszących

Jasna gwiazda morska

Port tonących

Zaproszenie