Chleby pokładne (poświęcone)

2024-04-18

Pewnego razu, gdy Jezus przechodził w szabat wśród zbóż, uczniowie Jego zaczęli po drodze zrywać kłosy. Na to faryzeusze rzekli do Niego: «Patrz, czemu oni robią w szabat to, czego nie wolno?» On im odpowiedział: «Czy nigdy nie czytaliście, co uczynił Dawid, kiedy znalazł się w potrzebie, i był głodny on i jego towarzysze? Jak wszedł do domu Bożego za Abiatara, najwyższego kapłana, i jadł chleby pokładne, które tylko kapłanom jeść wolno; i dał również swoim towarzyszom». I dodał: «To szabat został ustanowiony dla człowieka, a nie człowiek dla szabatu. Zatem Syn Człowieczy jest panem szabatu».

Kiedy przyglądamy się korzeniom Eucharystii, najczęściej kojarzy się nam ona z Paschą, z Barankiem. Mało kiedy, nawet wśród badaczy Pisma Świętego, porusza się temat jej powiązań właśnie z chlebami "pokładnymi" (poświęconymi), często nazywanymi też „chlebami Obecności” czy „chlebami Oblicza”.

Co to takiego jest, o co w tym chodzi? Mojżesz, oprócz przymierza krwi zaprowadził zwyczaj kładzenia przed Bogiem chlebów. Składano je w bezpośredniej bliskości Miejsca Najświętszego – obok Arki Przymierza i menory. Ponieważ Mojżesz czynił wszystko (co się tyczy kultu) według wzoru ujrzanego na górze (Wj 25,9) – tradycja uważa, że to Bóg nakazał, by na znak wiecznego przymierza chleby nieustannie były w świątyni, a obok nich miał płonąć „nieustanne światło” (menora). Mało tego – obok stołu z chlebami było naczynie do składania ofiar płynnych, którymi najczęściej było wino.

Chlebów miało być dwanaście – na pamiątkę ilości pokoleń ludu Bożego, ale i samego Boga obecnego w swoim ludzie. Były wymieniane co szabat, ale nie spalano ich, lecz służyły za pokarm kapłanom (choć, jak przypomniał Jezus, nie tylko im; por. Mt 12,4). Spalano natomiast, jakby w zastępstwie, kadzidło leżące cały tydzień na wierzchu dwóch stosów chlebów (po sześć) ułożonych w Miejscu Najświętszym (Kpł 24,5-9). Co znamienne, chleby te były jedyną z ofiar nazwaną „wiecznym przymierzem” (Kpł 24,8) i była to "rzecz najświętsza dla Aarona spośród ofiar spalanych dla Pana” (Kpł 24,9)! Co za tym idzie, ta ofiara była składana na złotym stole (chleby przed wymianą składano na marmurowym). Stół ten, trzy razy w roku (tj. na święta Paschy, Tygodni i Namiotów) kapłani podnosili i „ukazywali chleb Obecności pielgrzymom, mówiąc: «Patrzcie, oto miłość Boga do was!»” (Talmud babiloński), nawiązując do nakazu Boga „trzy razy w roku wszyscy twoi mężczyźni zobaczą Oblicze Pana, Boga Izraela” (Wj 34,23).

Chleby poświęcone Bogu były znakiem Przymierza oraz wyrazem wdzięczności za dar codziennego pokarmu. Co więcej, chleby Obecności po ofiarowaniu nabierały szczególnych właściwości. Podobnie jak manna nie były one już tylko zwykłym chlebem. Talmud babiloński podaje: „każdy kapłan, który z nich otrzymywał kawałek wielkości oliwki, mógł jeść i nasycić się spożyciem go a nawet pozostawały resztki”. Trudno jest tu oprzeć się skojarzeniu z rozmnożeniem przez Jezusa pięciu chlebów, którymi nasyciło się pięć tysięcy mężczyzn (por. Mk 6,34-44).

Wszystko co napisane powyżej, dostarcza wielu paralel do ewangelicznych opowiadań o Eucharystii i kultu eucharystycznego. Chleb i wino – rzecz jasna; wymiana chlebów w szabat – każda a szczególnie niedzielna Eucharystia; dwanaście chlebów – dwunastu apostołów na Ostatniej Wieczerzy; chleby spożywane jako „pamiątka wieczna” przymierza z Bogiem – „to czyńcie na Moją pamiątkę” (por. Łk 22,19); przechowywanie chlebów w Miejscu Najświętszym – tabernakulum (z łac. znaczy „namiot”); menora obok chlebów – wieczna lampka; podnoszenie złotego stołu z chlebami – adoracja Najświętszego Sakramentu – „oto miłość Boga do was!”; szczególna moc chlebów – Chleb Życia, pokarm dający życie wieczne, zaspokajający wszelki głód na drodze za Jezusem.

Warto zatem zapytać:

• O jakim głodzie mówi prorok Amos (Am 8,11-12)?
• Co oznaczają słowa Apostoła o "Słowie Życia" i "Chlebie Życia" (1 J 1,1; J 6,51)?
• Jaki głód trawi dzisiejszych uczniów Jezusa?
  

Jezu, dziękuję Ci, że zostawiłeś nam siebie w Eucharystii; że tak cudownie to wszystko wymyśliłeś; że mogę ten Twój zamysł powoli odkrywać i poznawać: „korzenie” Największego Daru jaki nam dałeś. Dziękuję za Twoją przeogromną miłość, którą zawsze prowadziłeś lud Boży, a którą przez Eucharystię tak bardzo nam, swoim uczniom „udostępniłeś”; że już nie co tydzień (w niedzielę), ale codziennie mogę się Tobą nasycić; że już nie trzy razy w roku, ale codziennie mogę Cię adorować. „Zbliżam się w pokorze i niskości swej, wielbię Twój majestat skryty w Hostii tej…”.

Tyle razy odczuwasz „głód” w różnych sytuacjach życiowych. Gdzie szukasz posilenia? Czy pamiętasz o „prawdziwym pokarmie”, o „chlebie życia”? Ile jest w tobie przyzwyczajenia, a ile potrzeby, pragnienia Eucharystii, Adoracji? Masz doświadczenie szczególnej mocy Eucharystii – na Mszy świętej, na Adoracji? Podzieliłeś/podzieliłaś się tym doświadczeniem?