Powieść "Święty miecz", opowiadająca o życiu i działalności św. Pawła z Tarsu, składa się z dwóch części. Pierwsza opisuje dzieje Pawła w czasie podróży do Jerozolimy, jego pobyt tam, a następnie, po aresztowaniu, podróż do Rzymu, aby stanąć przed cesarzem. W retrospekcjach poznajemy również wcześniejsze losy Pawła – m.in. znajomość z Sergią, nawróconą przez niego Rzymianką. Dowiadujemy się też o cudach, które działał w drodze, trudach tej wędrówki, a także jego słabym zdrowiu, które jednak nie powstrzymywało go przed zamierzonym celem. Równolegle do historii Pawła, poznajemy Manahema – Żyda oczekującego wybawienia narodu spod władzy rzymskiej. Spełnienie tego pragnienia upatruje w walce przy pomocy starego, pradziadowskiego miecza Judy Machabeusza, nazywanego świętym mieczem. Wiedza o miejscu ukrycia tego miecza, sprawia, że za Pawłem zaczyna podążać Arie, towarzysz Manahema. Pragnie on zdobyć informacje o mieczu, a następnie zabić Pawła, z powodu głoszonej przez niego nauki chrześcijańskiej. Nieugiętość w nauczaniu Pawła, sprawia, że pociąga on coraz więcej ludzi ku Chrystusowi, ale jednocześnie staje się on wrogiem sporej liczy Żydów w Jerozolimie. Wkrótce zostaje aresztowany, po dwóch latach w więzieniu korzysta ze swego prawa, które przysługuje mu jako obywatelowi rzymskiemu, i odwołuje się do cezara. To uniemożliwia planowany przez Ariego zamach na niego, a otwiera Pawłowi i jego towarzyszom – Łukaszowi i Arystarchowi - drogę do Rzymu. Ta podróż również nie należy do łatwych, jednak nawet mimo zatonięcia okrętu, wszyscy podróżujący nim bezpiecznie docierają do stolicy cesarstwa. Druga część opisuje z kolei pobyt Pawła w Rzymie. Tam także naucza i przewodniczy potajemnym spotkaniom chrześcijan, mimo iż ciągle jest więźniem. Doświadcza również tego, że wielu chrześcijan, którzy słyszeli plotki jakoby jego nauczanie było niewłaściwe, odsuwa się od niego. Akcja rozwija się i komplikuje, pojawiają się nowe postacie. Poznajemy Żyda złotnika Chalaftę i jego córkę Akszę. Do Rzymu przyba też Arie, który nadal czyha na życie Pawła. Żeni się on z Akszą, a potem udaje chrześcijanina, by jak najlepiej ich poznać. Próbuje też wykorzystać spór Pawła z Piotrem, aby poróżnić chrześcijan i w ten sposób doprowadzić do ich zniknięcia. Aksza dla swego męża przyjmuje chrzest i uczęszcza na prowadzone przez Pawła spotkania. Apostoł po stanięciu przed sądem cezara, zostaje uniewinniony i uwolniony. Później dochodzi do spotkania Pawła z Piotrem, podczas którego Apostołowie godzą się. Pojawia się również postać Rzymianina Tygellina, który uważa chrześcijan za niebezpieczną sektę, oraz inne osoby z otoczenia Nerona i ich intrygi. Ostatecznie Tygellin doprowadza do oskarżenia chrześcijan o podpalenie Rzymu. Wywołuje to krwawe prześladowania, chrześcijanie są więzieni i zabijani na arenach. W więzieniu Arie nawraca się i prawdziwie staje się chrześcijaninem. Chwilę później Piotr zostaje ukrzyżowany. A Paweł zostaje wyprowadzony z więzienia przez Waleriusza, żołnierza, który przez dwa lata strzegł go w domu Hermesa. Powieść kończy się chrztem Waleriusza.

Według mnie, w genialny sposób, autorowi udało się opisać wewnętrzną walkę Apostoła, zarówno w kwestii sporu ze świętym Piotrem, jak i dostosowania starych zwyczajów do nowych czasów – na przykład namalowanie przez Terencjusza i Stichusa wizerunku Jezusa, Dobrego Pasterza, w katakumbach. Paweł zawsze starał się o dobro wszystkich wierzących, czasami nawet kosztem własnego. Możemy podziwiać także jego stałość w podporządkowaniu się woli Bożej, nawet gdy była ona dla niego niejasna. Potrafił stanowczo sprzeciwić się wszystkim swym towarzyszom, bez obaw o ich opinię czy sympatię. Wszystko, co czynił, wynikało z miłości do Jezusa, którego spotkał na drodze do Damaszku. Dla Niego potrafił zdobyć się na nadludzki wysiłek, stanąć ponad ludzką ułomnością i słabością. Nie poddawał się ani w chwilach wycieńczenia fizycznego, choroby, ani podczas burzy, niszczącej statek, którym płynęli do Rzymu. Co więcej, wspierał w tych trudnych chwilach inne osoby przebywające na pokładzie. Myślę, że bardzo piękna jest scena spotkania i pogodzenia się Pawła z Piotrem. Apostołowie potrafią uznać swoją małość i zobaczyć, że Rzym nie jest ani Pawła, ani Piotra, ale, podobnie jak cały świat, jest Jezusowy i musi pozostać Jezusowy. Innym ważnym wątkiem jest los Ariego – początkowo zaślepiony przez Manahema Żyd pragnący za wszelką cenę wyzwolenia swego narodu, z czasem pałający chęcią zemsty na świętym Pawle i wrogo nastawiony do chrześcijan, ostatecznie w więzieniu nawraca się i gotów jest zginąć za wiarę. Jego historia uczy, że nie warto sądzić ludzi po pozorach, po tym, co widać na zewnątrz. A także tego, że nigdy nie jest za późno na nawrócenie, nawet po tak okrutnych czynach, jakich dopuścił się Arie.

wypowiedzi świętego Pawła, opierał się na jego rzeczywistych poglądach, o których możemy dowiedzieć się z Listów świętego Pawła. Świadczy to o profesjonalizmie autora, który zabiegał o jak największą autentyczność treści. Ponadto powieść zawiera głęboki przekaz chrześcijański – miłość bliźniego w miejsce miłości własnej, pokój i zgodę w imię Jezusa, wartość wspólnoty.

Podsumowując, powieść Świętym miecz Jana Dobraczyńskiego polecam ze względu na wciągającą fabułę, a także walory historyczne i przekaz wartości chrześcijańskich.