Niedzielę Słowa Bożego obchodzimy z woli papieża Franciszka w trzecią niedzielę zwykłą roku liturgicznego. Ta inicjatywa wiąże się z wezwaniem do wiary w moc Słowa - moc Ewangelii (Dobrej Nowiny).

Ojciec święty w liście Aperiut Illis, pisał: "Ustanawiam zatem III Niedzielę Zwykłą w ciągu roku jako poświęconą celebracji, refleksji oraz krzewieniu Słowa Bożego. Ta Niedziela Słowa Bożego staje się odpowiednim momentem tego okresu roku, w którym jesteśmy wezwani do wzmocnienia więzi z wyznawcami judaizmu oraz do modlitwy o jedność chrześcijan. Nie jest to przypadek: celebrowanie Niedzieli Słowa Bożego wyraża charakter ekumeniczny, ponieważ Pismo Święte wskazuje tym, którzy się w nie wsłuchują, drogę do przebycia, aby dojść do trwalej i autentycznej jedności" (List w formie motu proprio, ogłoszony 30 września 2019, nr 3).

Tak więc Niedziela Słowa Bożego ma przede wszystkim wymiar ekumeniczny. Biblia ma jednoczyć wyznawców judaizmu i chrześcijan wokół Słowa Życia. Jest też zachętą do celebrowania, refleksji i krzewienia Słowa Bożego:

• Słowo Boże trzeba celebrować, czyli uroczyście wnosić do miejsca liturgicznego (jak czynili to Ojcowie Soboru), z namaszczeniem odczytywać wiernym i z uwagą słuchać;
• Słowo Boże trzeba pobożnie rozważać, najlepiej w rytmie lectio divina (starożytna metoda medytacyjnej i modlitewnej lektury Biblii);
• Słowo Boże trzeba krzewić, czyli obwieszczać - rozgłaszać - rozszerzać, jak w pierwotnym Kościele, gdy Ewangelia była głoszona "z mocą Pana słowo rozszerzało się i utwierdzało" (Dz 19,20; por. 6,7; 12,24).

Mamy zatem trzy zadania wskazane przez Papieża na tą niedzielę: celebrować, rozważać i krzewić Słowo Boże. Jest to możliwe dzięki wierze w moc Słowa Bożego. Apostoł Paweł przekonuje bowiem, że "wiara rodzi się ze słuchania, słuchanie natomiast ma miejsce dzięki słowu Chrystusa" (Rz 10,17). Mamy zatem piękną zależność wiary, słuchania i Słowa. Najpierw trzeba słuchać, by uwierzyć w moc Słowa - uwierzyć w Ewangelię. Dlatego św. Paweł pisze dalej do wiernych w Rzymie: "Pytam jednak: Czy nie usłyszeli [Słowa]? Przeciwnie! Na całą ziemię rozszedł się ich głos, i aż na krańce ziemi ich słowa. Pytam dalej: Czy Izrael nie poznał? Już Mojżesz mówi: Obudzę u was zazdrość względem tych, co nie są ludem, pobudzę was do gniewu na lud nierozumny. Izajasz dodaje nawet: Znaleźli mnie ci, którzy mnie nie szukali, ukazałem się tym, którzy o mnie nie pytali (Rz 10,18-20).

Każdy ma dostęp do Słowa Bożego. Dziś każdy może mieć swój egzemplarz Pisma Świętego, albo z łatwością znajdzie tekst w Internecie. Takiej łatwości dostępu do Słowa Bożego nie było nigdy. Pamiętam, kiedy w latach 80. zdobyłem swój pierwszy egzemplarz całego Pisma Świętego. Z jakim namaszczeniem trzymałem go w rękach, i jak gorliwie codziennie czytałem. Po raz pierwszy przeczytałem całą Biblię podczas studiów. Potem udało mi się to jeszcze dwa razy. Moje pierwsze Pismo Święte to tzw. Biblia Tysiąclecia w miniaturowym wydaniu (wyd. II, z 1980), sprowadzona za sprawą sługi Bożego ks. Franciszka Blachnickiego. W domu rodzinnym dostępna była Ewangelia i Dzieje Apostolskie w przekładzie ks. Eugeniusza Dąbrowskiego, doktora nauk biblijnych z 1961 roku (wyd. XIV), z dedykacją od Proboszcza [ks. Edwarda Krusza]: "Z wdzięczności za pomoc przy renowacji świątyni M.B.Bolesnej w Boruszowicach otrzymuje Antoni Kochel, październik 1966 r.". Dziś na moich pułkach jest kilkadziesiąt różnych wydań w rożnych językach. Najczęściej korzystam jednak z Biblii Tysiąclecia (wyd. V z 2000), z Biblii Paulistów (najnowszy przekład z języków oryginalnych z komentarzem (wyd. z 2009) oraz Nestle-Aland, Novum Testamentum. Graece et Latine, wyd. 26, Stuttgart.

Franciszek w Liście zachęcał biskupów, by Niedziela Słowa Bożego była niedzielą udzielania posługi lektoratu, a proboszczów wzywał, by znaleźli "odpowiednią formę ku temu, by wręczyć Biblię lub jedną z jej ksiąg całemu zgromadzeniu, aby ukazać ważność codziennej lektury oraz modlitwy Pismem Świętym, ze szczególnym odniesieniem do jej formy zwanej lectio divina" (nr 3). To konkretne zadanie umożliwiające popularyzację osobistej i wspólnotowej lektury Pisma Świętego, które próbujemy realizować w ramach naszej Szkoły Słowa Bożego (www.ssb24.pl). Pismo ma być dostępne dla wszystkich wiernych. Czytane w języku ojczystym, zrozumiałym z dodaniem komentarza w formie homilii czy katechezy.

W Niedzielę Słowa Bożego Kościół odczytuje w liturgii fragment z Księgi Jonasza (3,1-5.10) o misji proroka w wielkim mieście Niniwie, o owocach jego nawoływania i głoszenia Słowa Bożego. Prorok napisał: "I uwierzyli mieszkańcy Niniwy Bogu, ogłosili post i przyoblekli się w wory od najstarszego do najmłodszego. Zobaczył Bóg ich czyny... I ulitował się się Bóg nad niedolą, którą postanowił na nich sprowadzić, i nie zesłał jej". Trzy dni intensywnej wędrówki prze wielkie miasto i trzy dni rekolekcji: głoszenia, nawoływania do pokuty i nawrócenia. Trzy dni celebracji, refleksji i krzewienia Słowa. Jak wcześniej Jonasz przebywał trzy dni we wnętrzu wielkiej ryby, tak teraz przez trzy dni głosił słowo upomnienia we wnętrzu wielkiego miasta. Po trzech dnia głoszenia słowa Bożego miało miejsce odnowienie, nawrócenie, zmartwychwstanie niniwitów do nowego życia. Słowo Boże jest więc "żywe i skuteczne, ostre jak miecz obosieczny..., rozsądza myśli i zamiary serca" (Hbr 4,12).

Drugie czytanie z Pierwszego Listu św. Pawła do Koryntian przekonuje o innej przemianie pod wpływem Słowa Bożego. Pod wpływem głoszenia Jonasza nawrócili się mieszkańcy wielkiego i zepsutego miasta, a Apostoł przekonuje o tym, że pod wpływem jego głoszenia nie tylko zmieniają się ludzkie, a "przemija postać tego świata". Słowo Boże, które wychodzi z ust Bożych "nie wraca do [Niego] bezowocne, zanim wpierw nie dokona tego, co chciałem, i nie spełni pomyślnie swego posłannictwa" (Iz 55,11). Prorok potwierdza skuteczność Słowa Bożego, które przemienia wszystko - człowieka, niebo i ziemię.

Ewangelia Marka jako najstarsza redakcja "Ewangelii Jezusa Chrystusa, Syna Bożego" (Mk 1,1), przekazuje opis początków Jego apostolskiej misji głoszenia Słowa w Galilei oraz powołanie uczniów, którzy mają iść za Nim, by później "przepowiadać Ewangelię wszędzie, a Pan [będzie] współdziałał z nimi i potwierdzał naukę znakami, której jej towarzyszyły" (Mk 16,20). Na początku misji głoszenia wybrzmiała uroczysta proklamacja: "Czas się wypełnił i bliskie jest królestwo Boże. Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię" (Mk 1,15). Oto podstawowy kerygmat chrześcijański: zapowiedz królestwa Bożego, wezwanie do nawrócenia i zachęta do wiary w Ewangelię - w moc Słowa Bożego. Kiedy autorzy Nowego Testamentu chcieli sprowadzić chrześcijańskie orędzie do tego, co najważniejsze, przekazywali syntezę - kerygmat w kilku słowach. Trzy wyzwania: zapowiedź królestwa Bożego, wezwanie do nawrócenia i zachęta do wiary Ewangelię. Czym jest kerygmat? Franciszek przekonuje, że jest "ogniem Ducha udzielającego się pod postacią języków i sprawiającego, że wierzymy w Jezusa Chrystusa, który przez swą śmierć i zmartwychwstanie objawia nam i komunikuje nieskończone miłosierdzie Ojca". To pierwsze orędzie w ustach głosiciela - kaznodziei, katechety, animatora - to nieustannie echo słów: "Jezus Chrystus cię kocha, dał swoje życie, aby cię zbawić, a teraz jest żywy u twego boku codziennie, aby cię oświecić, umocnić i wyzwolić" (Evangelii gaudium, 164). Nic mniej, nic więcej: Bóg cię kocha, i ma dla ciebie wspaniały plan - królestwo Boże (niebo). Wierzysz w tę Dobrą Nowinę (Ewangelię)?

Od odpowiedzi na to wyzwanie zależy nasze życie - życie doczesne i wieczne. Słowo Boże jest zatem Słowem Życia (1 J 1,1). Papież Franciszek przekonuje: "Więź między Pismem Świętym a wiarą ludzi jest głęboka (...), zaproszenie, które rodzi się w tej relacji, staje się pilne i ważne, tak że wierzący muszą przeznaczyć czas na słuchanie Słowa Pana zarówno w działaniu liturgicznym, jak i modlitwie oraz refleksji osobistej" (List Aperiut Illis, nr 7).

Nie ma życia z wiary bez słuchania, rozważania i modlitwy Słowem Bożym, czyli bez praktyki lectio divina.

Jak każdy nas winien przeżywać Niedzielę Słowa Bożego? Jak celebrować, rozważać i krzewić Słowo Boże dzisiaj? Jak zaświadczyć o swojej wierze w Ewangelię?

Franciszek w zakończeniu List, napisanego z okazji 1600. rocznicy śmierci św. Hieronima, podpowiada zadanie na dziś. Najpierw przypomina doświadczenie św. Jana na wyspie Patmos, przeżywającego to samo, czego doświadczył prorok Ezechiel (Ez 3,3), ale dodaje coś bardziej szczegółowego: «w ustach moich [księga] stała się słodka jak miód, a gdy ją spożyłem, goryczą napełniły się moje wnętrzności» (Ap 10, 10). Otóż Słowo Boże jest słodkie i gorzkie - czytającemu sprawia radość, ale i stawia wymagania. Nie można przejść wobec Niego obojętnie.

Papież wyjaśnia: "Słodycz Słowa Bożego zachęca nas do dzielenia się Nim z tymi, których spotykamy w naszym życiu, aby wyrazić pewność zawartej w Nim nadziei (por. 1 P 3,15-16). Z kolei gorycz jest często oferowana, aby sprawdzić, jak trudno jest nam żyć w sposób spójny ze Słowem lub doświadczyć Jego odrzucenia, gdy uważa się, iż nie nadaje Ono już sensu życiu. Dlatego konieczne jest, aby nigdy nie przyzwyczajać się do Słowa Bożego, ale karmić się Nim, by coraz głębiej odkrywać i przeżywać naszą relację z Bogiem i braćmi" (nr 12).

Zadanie na dziś polega na doświadczeniu osobistym lektury Pisma Świętego w rytmie lectio divina, czyli czytaj (kosztuj Słowo), rozważaj (przeżuwaj Słowo), módl się (smakuj Słowo) i w końcu - żyj Słowem (dziel się Nim - zaświadcz o Nim). Każdy może doświadczyć Słowa Bożego:

"Skosztujcie i zobaczcie, jak dobry [słodki] jest Pan,
szczęśliwy człowiek, który się do Niego ucieka" (Ps 34,9).

Niedziela Słowa Bożego jest niedzielą doświadczenia dobroci (słodyczy) i wymagań (goryczy) Słowa Bożego. Jest wyzwaniem do dzielenia się Słowem Bożym. Jest okazją do celebrowania, rozważania i krzewienia. Jest okazją do modlitwy o jedność: "aby wszyscy byli jedno (...), aby świat uwierzył" (J 17,21.23).

ks. Jan Kochel

fot. Edycja św. Pawła